Ervaren angst heeft effect op meer kans dementie

Bijzondere conclusie: angstige mensen hebben veel meer kans op dementie

Scientias J. Kras 28 juli 2024

Een op de drie vrouwen krijgt ooit dementie en een op de zeven mannen. Daarmee is de nare ziekte rap op weg om doodsoorzaak nummer 1 te worden. Gelukkig is er steeds meer bekend over de risicofactoren, zoals overgewicht en alcoholgebruik. Een nieuwe studie toont nu aan dat ook angst een rol speelt.

Zowel een chronische angststoornis als een nieuw opgekomen vorm van angst vergroot de kans op dementie. Opmerkelijk is echter dat als mensen genezen van hun angst, het verhoogde risico op dementie ook weer verdwijnt.

Tot die conclusie komen wetenschappers van de Oregon State University, die meer dan 2100 Australiërs van gemiddeld 76 jaar oud tien jaar lang volgden. Angst bleek een belangrijke risicofactor. Wie last had van chronische angst liep 2,8 keer meer kans op dementie en voor nieuwe angst gold dat de kans 3,2 keer zo groot werd. Nog alarmerendere cijfers werden gevonden voor mensen die al last hadden van angsten voor ze 70 jaar werden. Maar er is dus ook hoop: mensen die van hun angsten wisten af te komen, hadden geen verhoogd risico meer op de nog altijd dodelijke ziekte.

Vier keer meer kans
Daarbij is er geen verschil tussen mannen en vrouwen. “Onze analyse van de basiskenmerken van deelnemers toonde aan dat geslacht geen rol speelde bij dementie, maar opleidingsniveau wel”, vertelt hoofdonderzoeker Kay Khaing van de University of Newcastle aan Scientias.nl. “We hebben in ons onderzoek gecorrigeerd voor allerlei kenmerken, wat betekent dat het verhoogde risico op dementie bij chronische en nieuwe angst significant was, ongeacht geslacht en opleidingsniveau. Hetzelfde gold voor opgeloste angst.”

Onduidelijk is of het uitmaakt hoe lang mensen angstig waren. “In onze studie ervoeren de deelnemers met chronische angst minimaal vijf jaar of langer angst, en zij hadden een drie keer hoger risico op dementie”, aldus de onderzoeker. “Volwassenen die voor de leeftijd van 70 jaar chronische angst hadden, liepen een vier keer hoger risico op de ziekte.”

Verrassende resultaten
De onderzoeker heeft wel een verklaring voor het verband. “Angst houdt direct en indirect verband met dementie. Het wordt geassocieerd met zenuwontsteking, celdood, hersenatrofie en bèta-amyloïde afzettingen (eiwitophoping die wordt gelinkt aan dementie, red). Angst is ook gerelateerd aan hart- en vaatziekten. Deze factoren kunnen het verhoogde risico op dementie bij mensen met chronische of nieuwe angst verklaren”, legt de wetenschapper uit.

Ondanks al deze verklaringen was hij verrast door de resultaten. “Wat vooral verbaasde was, dat verminderde angst ook het risico op dementie verminderde, terwijl het ervaren van chronische of nieuwe angst onder de leeftijd van 70 jaar het risico op dementie sterk verhoogde.”

Angst beter behandelen
Kay Khaing ziet dan ook belangrijke toepassingen van zijn onderzoek. “De bevindingen tonen aan dat angst een nieuwe risicofactor kan zijn om ons op te richten bij de preventie van dementie. Het behandelen van angst kan het risico op de ziekte waarschijnlijk verminderen.”

Dit is erg interessant voor artsen en andere behandelaars, omdat het duidelijk maakt hoe belangrijk het is om angststoornissen aan te pakken. Door ze tijdig te herkennen en te behandelen kan mogelijk een aantal gevallen van dementie worden voorkomen. En bij zulke grote cijfers maakt een kleine afname al een groot verschil.

De drie belangrijkste risicofactoren voor dementie
Eerder hebben onderzoekers van Oxford 161 risicofactoren voor dementie vergeleken. Daarvoor bestudeerden ze hersenscans van zeker 40.000 mensen van 45 jaar en ouder. Ze kwamen tot de conclusie dat er drie factoren uitsprongen die de kans op de ziekte het meest verhoogden: luchtvervuiling, alcoholgebruik en diabetes. Alzheimer Nederland somt op basis van onderzoek tien risicofactoren op: hoge bloeddruk, overgewicht, alcohol, diabetes, roken, verhoogd cholesterol, ongezond eten, weinig beweging, weinig nieuwe dingen leren en weinig sociale contacten. Gezond leven kan dus echt de kans op dementie behoorlijk verkleinen.

Bronmateriaal

"The effect of anxiety on all cause dementia: a longitudinal analysis from the Hunter Community Study" - Journal of the American Geriatrics Society
Interview met onderzoeker Kay Khaing van de University of Newcastle

John KistermannComment