Kun je ook zo blij & tevens droevig zijn bij nemen afscheid voor de zomervakantie?

Kun je echt gemengde gevoelens hebben? Nieuw onderzoek onthult van wel

Scientias C. Kraaijvanger 29 juni 2024

Er blijkt iets unieks te gebeuren in ons brein als we iets met gemengde gevoelens aanzien.

We hebben het allemaal wel eens: gemengde gevoelens. Het kan je bijvoorbeeld overkomen als je kind afscheid neemt van de basisschool of je zelf van werk verandert. Je bent blij met de nieuwe fase die aanbreekt, maar ook een beetje droevig over de fase die je afsluit. Een typisch gevalletje nostalgie.

Onbegrip
Hoewel het ons allemaal wel eens overkomt, begrijpen onderzoekers die gemengde gevoelens nog altijd niet zo goed. Zo wordt er bijvoorbeeld al lang gediscussieerd over de vraag of die gemengde gevoelens nu het resultaat zijn van een unieke hersenactiviteit of juist ontstaan doordat we heen en weer geslingerd worden tussen positieve en negatieve gevoelens. Een nieuw onderzoek, verschenen in het blad Cerebral Cortex schept nu wat meer duidelijkheid.

Unieke hersenactiviteit
“We ontdekten niet alleen hersenactiviteit die samenhangt met gemengde gevoelens, maar ook dat die hersenactiviteit door de tijd heen standhield,” legt onderzoeker Anthony Vaccaro uit. “Je ping-pongt niet heen en weer tussen negatief en positief. Het is een heel unieke, gemengde emotie die je gedurende een langere tijd ervaart.”

Experiment
Vaccaro en collega’s baseren die conclusie op een experiment waarbij ze proefpersonen een kort filmpje lieten zien waarvan ze verwachtten dat het gemengde gevoelens teweeg kon brengen. Nadat de proefpersonen het filmpje voor de eerste hadden gezien, bekeken ze het opnieuw, maar nu vanuit een MRI-scanner. Met het apparaat werd de hersenactiviteit van de proefpersonen gemonitord. De proefpersonen moesten het aangeven als ze gemengde gevoelens ervoeren, zodat de onderzoekers de bijbehorende hersenactiviteit konden bestuderen.

Amygdala
Het onderzoek onthult dat de proefpersonen op het moment dat ze gemengde gevoelens ervoeren een andere hersenactiviteit vertoonden dan wanneer ze puur positieve of negatieve emoties ervoeren. Zo gingen gemengde emoties gepaard met unieke neurale activiteit in de amygdala en de nucleus accumbens. Die hersenactiviteit was bovendien consistent. De gemengde gevoelens ontstaan dan ook duidelijk niet doordat we heen en weer geslingerd worden tussen positieve en negatieve gevoelens, maar zijn het resultaat van unieke hersenactiviteit.

Geduld
Het is een interessante bevinding, waar we best even op hebben moeten wachten. Er is namelijk nog helemaal niet zoveel onderzoek gedaan naar gemengde gevoelens. En daar is een goede reden voor, zo vertelt onderzoeker Jonas Kaplan. “Het is lastig om deze complexe emoties op een realistische manier in het lab op te roepen.”

Belangrijke bevindingen
Maar het is onderzoekers nu dus gelukt. En dat is maar goed ook. Want meer inzicht in hoe gemengde gevoelens ontstaan, is belangrijk, vertelt Vaccaro aan Scientias.nl. “Als we neurowetenschappelijk onderzoek willen gebruiken om ons begrip van de mentale gezondheid te vergroten, moeten we gaan begrijpen hoe de complexe gevoelens waar we in het dagelijks leven daadwerkelijk mee kunnen worstelen, in ons brein ontstaan.”

Nieuwe vragen
Tegelijkertijd roept het onderzoek ook weer nieuwe vragen op, zo erkent Vaccaro. “Ik zou het bijvoorbeeld heel interessant vinden om te achterhalen of de patronen die we zien (in de hersenen, red.) van mensen (wanneer ze gemengde gevoelens ervaren, red.) verschillen afhankelijk van hoe vaak ze gemengde gevoelens ervaren. Als jij iemand bent die vaak gemengde gevoelens heeft, leidt dat dan tot een nog uniekere hersenactiviteit?”

Het nieuwe onderzoek lijkt de weg vrij te maken voor nóg meer onderzoek naar gemengde gevoelens. Waar eerder in de wetenschap toch vooral onderzoek gedaan werd naar individuele emoties en vaak toch wel gedacht werd dat emoties alleen bestaan op het spectrum van positief tot negatief, lijkt het idee dat gemengde gevoelens echt bestaan nu eindelijk door de wetenschap te worden omarmd. “Ik denk dat de belangrijkste implicatie van ons onderzoek is dat we onszelf nu echt toestaan om complexe gevoelens en individuele verschillen daarin te meten en zo ons begrip van emoties en het brein te vergroten,” stelt Vaccaro. “We kunnen niet bestuderen wat we niet meten!”