Hoe hooggevoeligheid handig kan zijn bij het studeren

Mensen verschillen in hoe gevoelig ze zijn voor prikkels uit hun omgeving. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat hoogevoeligheid ook juist een voordeel kan zijn bij het leren, zoals het hebben van aandacht voor details.

Donders Wonders Hollestein 5 december 2023

Omgevingsgevoeligheid is essentieel om te overleven

Alle organismen zijn in meer of mindere mate gevoelig voor dingen in hun omgeving. Verschillen in hoe ze dingen in de omgeving waarnemen, verwerken, en hierop reageren zijn voor meer dan 100 verschillende diersoorten gedocumenteerd, waaronder de mens. Ongeveer 1 op de 5 mensen zijn hooggevoelig, wat betekent dat ze meer worden beinvloed door fysieke en sociale aspecten uit hun omgeving dan anderen. Evolutionair gezien is het voordelig om een hooggevoelige minderheid in de samenleving te hebben. Zo kunnen ze bijvoorbeeld waarschuwen voor dreigend gevaar, nieuwe voedselbronnen vinden, of merken ze het sneller op als anderen hulp nodig hebben. Een extra waakzaam zenuwstelsel heeft echter wel een prijs: het kan leiden tot overprikkeling, vermoeidheid en overweldiging. Nieuw onderzoek heeft aangetoond dat hooggevoeligheid ook handig kan zijn bij het leren vanwege diepe verwerking van informatie.

De karaktereigenschappen van hoogsensitieve personen

Vijfentwintig jaar geleden is er voor het eerst iets gedocumenteerd over hooggevoeligheid. Inmiddels is dit breed erkend en onderzocht in verschillende disciplines, zoals psychologie, neurologie, genetica, en sinds kort, het onderwijs. Hooggevoeligheid is de wetenschappelijke term voor een karaktereigenschap van mensen die informatie op een diep niveau verwerken, emoties extra intens voelen, erg empatisch zijn, snel overprikkeld raken en zich erg bewust zijn van kleinere veranderingen in hun omgeving.

Hooggevoelige mensen worden ook wel Hoogsensitieve Personen genoemd, wat kan worden vastgesteld met een vragenlijst. Omdat mensen gevoeliger zijn voor hun omgeving worden ze meer beinvloed door een positieve en negatieve omgeving. Psychologische interventies werken daardoor bijvoorbeeld vaak beter in hoogsensitieve personen dan in minder gevoelige personen, terwijl zij juist wel meer kans hebben op mentale problemen in een negatieve omgeving. Daarnaast laten fMRI studies zien dat bij hoogsensitieve personen twee hersennetwerken meer zijn geactiveerd dan bij anderen: het default mode network, dat verantwoordelijk is voor diepe verwerking van informatie, en het salience network, dat de basis is van verhoogde emotioneel reactievermogen.

De voordelen van hoogsensitiviteit bij het studeren

Onderzoek laat zien dat hoogsensitieve personen vaak kwaliteiten hebben die kunnen helpen bij het leren. Hierbij hoort de verwerking van informatie, het werkgeheugen, het vermogen om breed te denken, gedetailleerde visuele verwerking, creativiteit en zorgvuldigheid. Daarnaast helpt de hooggevoeligheid bij het beter begrijpen van informatie, het leren van eerder ervaringen en bij het later toepassen van nieuwe kennis.

Recentelijk hebben onderzoekers ontdekt dat hoogsensitieve studenten het belangrijk vinden om zelfstandig te kunnen studeren, en zich diep verbonden voelen met onderwerpen die zij belangrijk vinden. De onderzoekers vonden ook dat hoogsensitieve mensen beter zijn in het oplossen van voor hen nieuwe problemen. Hierbij passen ze eerder geleerde informatie toe op de nieuwe situatie, en overleggen ze hun ideeen met medestudenten en anderen. Daarnaast zagen de onderzoekers dat hoogsensitieve mensen een breed scala aan studie- en self-care technieken gebruiken, waarbij ze hun mentale welzijn en hun werk-prive balans prioriteit geven. Met andere woorden, hoogsensitieve mensen gebruiken verschillende manieren die hen helpen om succesvol te zijn.

Conclusie

Hoogsensitiviteit kan soms leiden to meer uitdagingen voor studenten, ze kunnen snel overweldigd worden door teveel sensorische informatie of snel gestresst zijn wanneer ze veel verschillend taken tegelijk proberen te doen. Het goede nieuws is echter dat hoogsensitieve mensen op een unieke manier kunnen profiteren van slimme denkstrategorien om hun dagelijks leven en studie te managen, wat uiteindelijk leidt tot succes.