Krijg je al hoofdpijn als je denkt aan rode wijn of?

Krijg jij hoofdpijn na het drinken van rode wijn? Je bent niet de enige – en onderzoekers denken dit nu eindelijk te kunnen verklaren

Scientias V. Lammerse 27 november 2023

Zelfs na het drinken van een klein glaasje rode wijn kunnen sommige mensen al binnen een halfuur last krijgen van een zeurende hoofdpijn. Herkenbaar? Lees dan vooral even door!

Veel mensen kunnen genieten van een goed glas rode wijn. Tijdens sociale gelegenheden, zoals diners, feestjes of informele bijeenkomsten, vloeit deze rode drank dan ook geregeld in overvloed. Het kan dienen als een gezellig element dat de sfeer ontspant en bijdraagt aan sociale interactie. Toch is rode wijn voor een bepaalde groep mensen een echte no-go. Zelfs na het drinken van kleine hoeveelheden kunnen ze al binnen een halfuur last krijgen van een flinke hoofdpijn. En dat terwijl ze geen hoofdpijn ervaren bij het nuttigen van andere alcoholische dranken. Hoe dit kan, is al lang een waar mysterie. Maar onderzoekers denken dit nu toch te kunnen verklaren.

Rode wijnhoofdpijn
Het verschijnsel waarbij men hoofdpijn krijgt na het drinken van rode wijn staat ook bekend als – hoe kan het ook anders – ‘rode wijnhoofdpijn’. De exacte prevalentie is niet bekend, al komt het volgens onderzoeker Morris Levin ‘vaak voor’, zo vertelt hij aan Scientias.nl. “Het is een ernstige en oncomfortabele hoofdpijn die snel na het drinken van rode wijn optreedt,” legt hij uit. “Dit staat in schril contrast met ‘katerhoofdpijn’ die opdoemt wanneer alcohol je systeem verlaat, bijvoorbeeld de volgende ochtend. Wat we weten, is dat rode wijnhoofdpijn vaker lijkt voor te komen bij mensen met onderliggende hoofdpijnproblemen, zoals migraine. De oorzaak ervan is eeuwenlang een raadsel geweest. Maar we geloven dat we nu een mogelijke oorzaak hebben gevonden.”

Flavanol
In rode wijn zit een bepaalde plantaardige verbinding, die flavanol wordt genoemd. Dit stofje komt voor in verschillende voedingsmiddelen, zoals verscheidende soorten groenten en fruit, waaronder druiven. Flavanolen hebben antioxidant-eigenschappen, wat betekent dat ze kunnen helpen bij het neutraliseren van schadelijke vrije radicalen in het lichaam. Ze worden soms ook geassocieerd met mogelijke gezondheidsvoordelen, zoals het bevorderen van een gezond hart- en vaatstelsel. Dankzij deze goede eigenschappen is flavanol zelfs verkrijgbaar in supplementvorm.

Quercetine-glucuronide
Maar wanneer flavanol wordt gemetaboliseerd met alcohol, kan het voor problemen zorgen. “Wanneer het in je bloedbaan komt, zet je lichaam het om naar een andere vorm, genaamd quercetine-glucuronide,” vertelt onderzoeker Andrew Waterhouse. “En in die vorm blokkeert het de afbraak van alcohol.” Als gevolg daarvan kunnen mensen uiteindelijk een ophoping krijgen van het giftige acetaldehyde. Ondertussen is bekend dat verhoogde niveaus van acetaldehyde blozen, hoofdpijn en misselijkheid veroorzaakt.

Verrassend
Kortom, de bevindingen duiden erop dat flavanol in rode wijn mogelijk de juiste afbraak van alcohol verstoort en daardoor hoofdpijn veroorzaakt. En dat is best verrassend. “Dat komt omdat flavonolen, zoals quercetine, op zichzelf goede antioxidanten zijn,” zegt Waterhouse in gesprek met Scientias.nl. “Quercetine wordt zelfs als supplement verkocht en veroorzaakt op zichzelf geen hoofdpijn. Daarom was het ook zo lastig om het verband aan te tonen.”

Verband
Dat we nu het verband weten tussen flavanol en rode wijnhoofdpijn, is een grote stap voorwaarts. “Dit is zeker van belang voor mensen die met deze vervelende hoofdpijn kampen,” zegt Waterhouse. Maar de ontdekking kan ook bijdragen aan een beter begrip van de oorzaken van hoofdpijn in het algemeen. “Wat mij echt intrigeert, is dat als we een dieper begrip kunnen krijgen van de oorzaken en aard van rode wijnhoofdpijn, dit wellicht ook meer inzicht verschaft in de mechanismen die aan de basis liggen van andere zeer belangrijke hoofdpijncondities, zoals migraine,” aldus Levin.

Variatie
De hoeveelheid flavanol verschilt overigens sterk in verschillende rode wijnen. “Quercetine wordt aangemaakt door druiven als reactie op zonlicht,” vertelt Waterhouse. “Als je druiven laat groeien met de trossen blootgesteld, zoals ze doen in de Napa Valley voor hun cabernets, kunnen de quercetine-niveaus veel hoger zijn. In sommige gevallen wel vier tot vijf keer hoger.” De hoeveelheid quercetine kan ook variëren afhankelijk van de productiemethode, zoals huidcontact tijdens de fermentatie, het klaringproces en de veroudering. De onderzoekers zijn nu van plan om rode wijnen met veel quercetine te vergelijken met wijnen die er heel weinig van bevatten, om zo hun theorie over rode wijnhoofdpijn bij mensen te onderzoeken. “Als onze hypothese klopt, zouden we wellicht wijnliefhebbers kunnen adviseren welke wijnen ze waarschijnlijk beter verdragen,” zegt Levin. “Ook zouden we mogelijk wijnmakers kunnen helpen bij het verminderen van potentieel schadelijke stoffen in hun wijn.”

Gevoelig
Hoewel de studie het een en ander over rode wijnhoofdpijn opheldert, blijven er ook nog steeds veel vragen onbeantwoord. Het is bijvoorbeeld nog onduidelijk waarom sommige mensen er vatbaarder voor zijn dan anderen. “Het is mogelijk dat mensen die gevoelig zijn een enzym hebben dat sterker wordt beïnvloed door quercetine, of misschien hebben ze er minder van,” oppert Waterhouse. Het zou ook nog kunnen dat deze groep gewoon meer last heeft van de ophoping van het giftige acetaldehyde. Vervolgonderzoek zou dit verder moeten uitwijzen.

Behandeling
De studie is hoe dan ook een belangrijke opmaat naar behandeling van rode wijnhoofdpijn, wat voor veel mensen uitkomst kan bieden. “Ik denk dat het mogelijk is, al weet ik niet zeker hoe,” stelt Waterhouse. “Theoretisch gezien zou je quercetine uit wijn kunnen halen, maar dat zou een nieuw onderzoeksproject vereisen om te zien of dat in de praktijk haalbaar is. Aan de andere kant zou het ook mogelijk kunnen zijn om het metabolisme van acetaldehyde te verbeteren.”

Al met al laat de studie nog verschillende aspecten open voor verdere onderzoek. Het belangrijkste voor nu is volgens de onderzoekers dat hun hypothese wordt bevestigd. “We denken echt dat we eindelijk op de goede weg zitten om dit millennia-oude mysterie op te lossen,” zegt Levin. “De volgende stap is om het wetenschappelijk te testen op mensen die last hebben van rode wijnhoofdpijn – dus stay tuned.”