Wie heeft meer kans op een depressie?

Vrouwen hebben veel meer kans op depressie na hersenschudding

Scientias J. Kras 7 oktober 2023

Een hersenschudding is natuurlijk niet leuk, maar in principe ook niet iets om je heel erg zorgen over te maken. Tenminste dat dachten we altijd. Uit nieuw onderzoek blijkt nu dat vrouwen een veel grotere kans hebben om daarna depressief te worden. 

Om precies te zijn is de kans op een depressie na een hersenschudding of -kneuzing bij vrouwen 50 procent groter dan bij mannen. Harvard-onderzoekers trekken deze conclusie na de analyse van data uit negen studies met in totaal zo’n 700.000 deelnemers.

“De meeste studies die een verband aantonen tussen niet-aangeboren traumatisch hersenletsel en depressie kijken vooral naar mannen”, zegt hoofdonderzoeker Isaac Freedman van de Harvard Medical School uit Boston. “Onze studie bevat juist overtuigend bewijs dat het geslacht van de patiënt grote invloed heeft op het risico op depressieve klachten na bijvoorbeeld een hersenschudding.”

Langdurige klachten
In 2016 kwamen er in Nederland ruim 47.000 mensen op de spoedeisende hulp terecht met traumatisch hersenletsel. Van hen had iets meer dan 80 procent een hersenschudding en een kleine 20 procent een hersenkneuzing. Dat laatste is een stuk ernstiger. Het overgrote deel is jonger dan 65 jaar. De gevolgen van dit hersenletsel verschillen per persoon. De klachten van een hersenschudding gaan vaak binnen twee maanden over. De gevolgen van een hersenkneuzing duren meestal langer. Het is mogelijk dat een patiënt zijn hele leven last blijft houden. Mensen zijn na het hersenletsel vaak moe, duizelig, raken snel overprikkeld, hebben moeite om zich goed te concentreren en vergeten snel dingen. Het dagelijks leven kost in het algemeen veel meer moeite en er is veel rust nodig om te herstellen. Bij matige tot zware hersenletsels kunnen gedragsverandering, geheugenproblemen en andere symptomen erg lang aanhouden.

Niet-aangeboren hersenletsel
Jaarlijks krijgen 1,5 miljoen Amerikanen te maken met dergelijk hersenletsel. Veelvoorkomende oorzaken zijn een klap op het hoofd met een voorwerp, een motorongeluk, zelfverwonding of een gewelddadige aanval, aar ook door contactsporten krijgen veel mensen een hersenschudding. Bij vrouwen komen valpartijen en fysieke mishandeling in de relationele sfeer vaak voor als oorzaak van een hersenkneuzing of hersenschudding, maar ook vrouwenvoetbal zorgt nogal eens voor een schadelijke klap of trap tegen het hoofd. En dat blijft niet zonder gevolgen. “Vrouwen die herhaaldelijk last hebben gehad van hoofdblessures en hersenschuddingen hebben meer kans op een depressie”, vertelt onderzoeker en neurochirurg Mani Sandhu van de University of Iowa.

Patiënten en artsen goed informeren
Daar is nog weinig over bekend. “Vrouwen moeten beter worden geïnformeerd over het grotere risico op een depressie na een hersenletsel, ook al hebben ze geen verleden met psychische gezondheidsproblemen. Het is belangrijk dat ze de tekenen en symptomen herkennen en weten wanneer ze hulp moeten zoeken”, legt Freedman uit. Daarnaast is het cruciaal dat artsen goed geïnstrueerd worden over dit onderwerp en sneller aan de mogelijkheid van depressie denken, als vrouwen slachtoffer zijn geworden van niet-aangeboren hersenletsel.

Fluctuerende hormoonspiegel
De Amerikaanse wetenschappers analyseerden negen studies waarin bijna 700.000 slachtoffers van een hersenschudding of -kneuzing de revue passeerden. Bijna 30 procent van de deelnemende vrouwen kreeg nadien last van een depressie. Van de deelnemende mannen werd een kleine 22 procent in de periode na de hersenkneuzing of hersenschudding geveld door een depressie. Dit betekent dat vrouwen 48 procent meer kans hebben om een depressie te krijgen, vergeleken met mannen. De onderzoekers weten niet precies waarom het bij vrouwen vaker voorkomt. Wel is bekend dat vrouwen over het algemeen een groter risico lopen op het ontstaan van een depressie, iets wat gelinkt is aan een sterk fluctuerende hormoonspiegel.

Sociologische redenen
“Het verschil in de manier waarop de hersenen en hersencircuits zijn opgebouwd bij mannen en vrouwen, in combinatie met factoren zoals een gebrek aan sociale steun, socio-economische status en ontoereikende behandelmethoden, zorgen er mogelijk voor dat vrouwen kwetsbaarder zijn voor een depressie na hersenletsel dan mannen”, aldus onderzoeker Benjamin Gruenbaum. Om niet-aangeboren hersenletsel te voorkomen, moeten mensen te allen tijde een gordel dragen in de auto, een helm in het verkeer en bij sporten waar mogelijk, adviseren de onderzoekers.