Wat lijken honden toch wetenschappelijk steeds meer op mensen

'HONDEN KRIJGEN WATERIGE OOGJES ALS HUN BAASJE THUISKOMT'

Scientias Caroline Kraaijvanger 24 augustus 2022

Wanneer je iemand waarvan je houdt na lange tijd weer ziet, kun je zomaar volschieten. En iets vergelijkbaars overkomt onze trouwe viervoeters als ze na enige tijd weer met hun baasjes herenigd worden, zo stellen Japanse onderzoekers.

“Wij hebben ontdekt dat honden een traantje laten als ze positieve emoties ervaren,” vertelt onderzoeker Takefumi Kikusui. “En we hebben ook ontdekt dat oxytocine (ook wel bekend als het knuffelhormoon, red.) daar mogelijk de drijvende kracht achter is.”

Verrassende ontdekking
Dat honden blij zijn als ze hun baasjes na een tijdje weer zien, is geen geheim. Wanneer honden met hun baasjes herenigd worden, gaat daar vaak veel gekwispel, gespring en soms ook geblaf mee gepaard. Maar dat een hond op zo’n moment ook echt volschiet, is nieuw en heeft ook de onderzoekers verrast. “Wij hadden er nog nooit van gehoord dat dieren tranen aanmaken in blije situaties, zoals een hereniging met hun baasjes,” zo vertelt Kikusui aan Scientias.nl.

Het onderzoek
Het idee om na te gaan wat er in de ogen van honden gebeurt wanneer ze – tot hun grote vreugde – hun baasjes weer zien, ontstond bij Kikusui thuis. “Ik heb twee poedels, waaronder een vrouwtje dat zes jaar geleden zwanger raakte. Toen ze haar puppies voedde, veranderde haar gezicht. Het werd schattiger. Ze is altijd al schattig, maar werd nu nog schattiger. We hadden het daarover en realiseerden ons dat haar ogen waterig waren. En dat bracht me op het idee dat oxytocine het traanvolume vergrootte. Eerder hadden we al gezien dat oxytocine zowel bij honden als hun baasjes vrijkomt wanneer deze de interactie met elkaar aangaan. En dus besloten we een experiment op te zetten waarin honden en baasjes met elkaar herenigd werden.” Met als doel dus om te achterhalen of honden ook in zo’n situatie meer traanvocht produceerden.

Voorafgaand aan de hereniging werd de hoeveelheid vocht in de ogen van de honden gemeten. En datzelfde deden de onderzoekers na de hereniging. De resultaten zijn duidelijk. Nadat de honden de interactie met hun baasjes waren aangegaan, was het traanvolume toegenomen. Opvallend genoeg nam de hoeveelheid traanvocht niet toe wanneer de honden in plaats van hun baasje iemand ontmoetten die ze niet kenden.

Oxytocine
Ook het idee dat het knuffelhormoon de drijvende kracht achter de waterige hondenoogjes is, wordt voorzichtig door experimenten onderschreven. De onderzoekers brachten hiertoe bij een aantal honden wat oxytocine in het oog aan. En daarop nam de hoeveelheid traanvocht toe.

Het doet ons iets
Het zijn opzienbarende bevindingen. Maar enige voorzichtigheid is wel op zijn plaats. Zo is het belangrijk om te benadrukken dat de experimenten enkel suggereren dat honden tijdens interactie met hun baasjes meer traanvocht aanmaken. Wij mensen herkennen dat wel; ook wij kunnen volschieten als we een geliefde na enige tijd weer zien. In dat geval zijn de tranen een expressie van emotie. Of dat bij honden ook zo is, is nog verre van bewezen. Het kan immers net zo goed een evolutionair voordelige bijwerking van de aanmaak van oxytocine zijn, want experimenten wijzen ook uit dat de waterige hondenoogjes mensen niet onberoerd laten. Kikusui en collega’s lieten mensen hiertoe foto’s zien van honden waarvan de ogen al dan niet wat extra waterig waren gemaakt. Het experiment wijst uit dat mensen positiever reageren op honden met waterige ogen; ze zijn sterker geneigd om voor die honden te zorgen. De onderzoekers vermoeden dan ook dat de verhoogde productie van traanvocht de band tussen mensen en honden versterkt. “Honden zijn een partner van mensen geworden en wij kunnen een onderlinge band vormen,” stelt Kikusui. “In dit proces is het mogelijk dat honden die waterige oogjes krijgen als ze de interactie met hun baasje aangaan, beter door hun baasje verzorgd worden.”

Vaststaat dat meer onderzoek naar wat zich precies in de ogen van honden afspeelt, hard nodig is. Naast een replicatie van de resultaten, zijn ook antwoorden op resterende prangende vragen meer dan welkom. Zo zou Kikusui bijvoorbeeld graag onderzoeken of honden ook meer traanvocht aanmaken als ze een bevriende soortgenoot terugzien en zo vaststellen of de waterige ogen ook een sociale functie hebben in de hondenwereld.