Waar hebben begaafde kinderen het meest behoefte aan?

Begaafde kinderen hebben behoefte aan autonomie én verbondenheid

Radbnoud Recharge 22 april 2022

Op haar oude basisschool was Veerle Evers (2010) het onderwijs helemaal zat. Het ging haar veel te makkelijk af. Nu ze op een school zit met meer aandacht voor begaafdheid, heeft ze haar plezier in het onderwijs hervonden. Samen met orthopedagoog Chantal Berens schreef ze er een boek over. Daarbij gebruikten ze de wetenschappelijke inzichten van Anouke Bakx, bijzonder hoogleraar Begaafdheid aan de Radboud Universiteit.

Hondje Veerle zit slecht in haar vel. Ze krijgt elke dag hetzelfde te eten, het duurt lang en er is weinig variatie. Het baasje van Veerle maakt zich zorgen en besluit het hondje mee te nemen naar de dierenpraktijk en dat maakt uiteindelijk een wereld van verschil. Het verhaal is gebaseerd op de ervaringen van Veerle Evers, die compleet vastliep op school, maar zich na een spannend begin als een vis in het water voelt op haar nieuwe school.

‘Op mijn oude school vond ik het niet meer leuk. Alles ging veel te makkelijk’, vertelt Evers. Toen ze zo slecht in haar vel zat, kwam ze in contact met orthopedagoog Chantal Berens. ‘Ik wilde graag weten wat Veerle precies dwars zat, maar omdat het moeilijk was om over het onderwerp te praten, maakte Veerle tekeningen om het me te laten zien.’ Na een aantal afspraken hadden Evers en Berens een hele stapel tekeningen en plots ontstond het idee voor een boek. Berens: ‘We wilden het boek interessant maken voor meerdere groepen: leerlingen, docenten, ouders.’

Fouten maken mag

Ter aanvulling op het verhaal van hondje Veerle zochten Evers en Berens naar wetenschappelijke inzichten en zo ontdekten ze de oratie van Anouke Bakx. Berens: ‘Daar lazen we onder meer over de zelfdeterminatietheorie die ervan uitgaat dat (begaafde) leerlingen drie basisbehoeften hebben. Behoefte aan autonomie, behoefte aan zich competent voelen en behoefte aan verbondenheid met anderen.’ Op basis daarvan noteerden ze concrete tips waarmee docenten aan die behoeften tegemoet kunnen komen, bijvoorbeeld door te laten zien dat ze beschikbaar zijn voor vragen of te benadrukken dat fouten maken mag.

Thuis voelen

‘Natuurlijk is het fijn dat wetenschappelijke inzichten op deze manier worden vertaald voor een breder publiek’, stelt Bakx. ‘Daarnaast bevestigt dit boek de conclusies die uit onze onderzoeken naar voren komen. Iedere leerling is anders en het vraagt een deskundige leerkracht om die behoeftes te herkennen en er zodanig op in te kunnen spelen dat leerlingen zich optimaal ontwikkelen.’

Op de nieuwe school van Evers is die aandacht er al. De docenten hebben aandacht voor de leerlingen, doen moeite om hen te leren kennen. Op basis daarvan zijn ze in staat om de weektaken aan te passen aan het niveau van de leerlingen. Evers: ‘Gaandeweg begon ik me steeds meer thuis te voelen. De meester leerde mij steeds beter kennen en ik hem. Ik leerde veel nieuwe dingen en begon dat ook leuk te vinden.’

Veerle Evers en Chantal Berens | Hondje Veerle: over passend onderwijs aan [hoog]begaafde kinderen | Mail voor meer informatie naar chantal.berens@gmail.com