Pas op voor overload van je zintuigen zodat het voor kids & volwassenen niet leidt tot zintuigelijke overbelasting
Je zintuigen overbelast
Stel je voor dat elk detail dat je ziet, hoort, of ruikt tegelijkertijd gedachten losmaakt. Van elk kleine tekstje op een verpakking tot grote schreeuwende reclames, van gefluister dichtbij tot het verkeer in de verte… Het is simpelweg te veel om tegelijk te kunnen ervaren. Dit heet “zintuiglijke overbelasting”.
Donders Wonders Kim Beneyton 12 juli 2021
This post is also available in Engels.
Zintuigelijke overbelasting zorgt voor stress bij meerdere stoornissen, zoals Autisme Spectrum Stoornis (ASS), en kan ook voorkomen bij individuen zonder autisme. Zintuigelijke overbelasting is het gevolg van over-stimulatie van één van onze zintuigen. Wanneer dit gebeurt kan iets simpels als naar de supermarkt gaan of een kop koffie bestellen een regelrechte nachtmerrie worden.
Te veel informatie
Laten we het ons eens voorstellen; je loopt binnen bij je favoriete koffietent, je hoort het gemaal van de espressomachine, ruikt de doordringende aroma van koffie, en raakt overrompeld door alle soorten koffie op het menu. Daarbovenop speelt ook nog eens je favoriete liedje op de radio, vraagt de ober of je even opzij wilt gaan en ruik je plots ook de penetrante zeepgeur van het toilet. Het wordt je te veel en je wilt weg. Dit is een heel gebruikelijke ervaring voor mensen met autisme.
Smells like dogs, cats, deodorant, and aftershave lotion are so strong to me I can’t stand it, and perfume drives me nuts.”
Gillingham, G. (1995)
Verhoogde gevoeligheid bij Autisme
Een atypische zintuigelijke gevoeligheid komt niet enkel voor bij ASS, maar het is wel een veelvoorkomend symptoom. Het kan zich op vele manieren uiten; verhoogde gevoeligheid (hypersensitief), verlaagde gevoeligheid (hyposensitief), en het kan één zintuig betreffen of meerdere.
Over het algemeen zijn het vooral onderscheidende en wedijverende zintuigelijke ervaringen die problemen veroorzaken. Bijvoorbeeld de stem van de ober en het liedje op de radio, of het koffiearoma en de zeepgeur. Daarnaast leidt de stress die de overbelasting met zich meebrengt tot andere symptomen van ASS, zoals impulsieve reacties of repetitief gedrag.
Daarom zou het een heel goed idee zijn als we onze dagelijkse omgeving aanpassen aan ieders behoefte. Want ook mensen zonder autisme kunnen niet al die informatie verwerken; òf je neemt het allemaal waar en je brein raakt overstuur, òf je negeert alles wat niet relevant voor je is. In elk geval is een deel van de informatie nutteloos. Wat als we het aantal prikkels eens wat verlagen?
Geen muziek als er al veel geluid is? Geen geurverspreider door de hele ruimte heen?
If I get sensory overload, then I just shut down; you get what’s known as fragmentation… it’s weird, like being tuned into 40 TV channels.
Gillingham, G. (1995)
Winkelen zonder lawaai
Mensen die last hebben van zintuigelijke overbelasting vermijden doorgaans drukke plekken, waar er te veel licht, geluiden, of geuren zijn. Hierom zijn winkels, evenementen en toeristische trekpleisters begonnen met een ‘prikkelarm uurtje’, speciaal voor mensen met autisme. Gedurende dit uur worden de lichten gedimd, staat de muziek uit, is er geen reclame via de intercom en ook geen bliepende kassa. Het blijkt dat deze prikkelarme ervaringen een verademing zijn voor iedereen. Volgens het winkelpersoneel word je je er pas bewust van hoe lawaaiig het normaliter is nadat je in de stiltemodus hebt gewerkt. “Dit uur werkt kalmerend, het voelt bijna als een uur mediteren.”
