Waarom we troost halen door tijdens pandemie naar "slechte tv-programma's" te kijken
This is why you can’t stop watching ‘bad’ TV
The Conversation John Ellis 13 januari 2021
TV kijken is tijdens de pandemie belangrijker geworden, maar er heerst nog steeds een gevoel van schaamte. Zelfs tv-wetenschappers gebruiken de term 'guilty pleasures' nog steeds om te beschrijven hoe ze genieten van reality-tv of series die een aantal van de grootste kijkers trekken, zoals Wie is de Mol?, The Voice of Heel Holland Bakt.
Sommigen noemen zelfs troostende, escapistische drama's als Death in Paradise of Bridgerton hun "guilty pleasures". Zulke televisie trekt nog steeds dezelfde negatieve labels ("onbetwistbaar", "laag voorhoofd") aan die in de jaren vijftig aan zijn antecedenten werden gegeven.
Strikt genomen, Maskerd Singer, Wie is de Mol? en Heel Holland Bakt trokken tegen het einde van 2020 hun beste publiek in jaren binnen.
Ik herinner me het plezier dat mijn vader beleefde aan spelshows uit de jaren vijftig, zoals Double Your Money, waarin gewone mensen zoals hij op een goedaardige manier kleine taken op zich namen. Zijn leven was niet gemakkelijk, gekenmerkt door een jeugd die hij grotendeels doorbracht in een geïsoleerd ziekenhuis voor tuberculosepatiënten, waardoor hij blijvend gehandicapt was. Dus als kind begreep ik de troost en inclusie die dergelijke programma's hem brachten. Ze waren een bron van troost, juist omdat ze "niet uitdagend" waren voor iemand wiens dagelijks leven genoeg uitdagingen met zich meebracht.
De allure van doelloosheid
"Troostend amusement" is een betere term voor dergelijke programmering. Er schuilt troost in de simpele geneugten van een gewoon gesprek, gedeeld plezier en samen lachen, dat de basis vormt voor het succes van panelspellen, quizshows en zelfs chatshows met beroemdheden.
Dit is wat de theoreticus Paddy Scannell identificeerde als doelloos entertainment dat "ontspannen en sociaal, deelbaar en toegankelijk, niet-exclusief, in principe en in de praktijk even bespreekbaar is voor iedereen".
Het belang van troostend amusement ligt in de doelloosheid ervan, die het onderscheidt van het amusement dat probeert uit te dagen.
Het bestaat om onze gemeenschappelijke menselijkheid te bevestigen, ons vermogen om een grap te delen, om over trivia te praten, om met elkaar om te gaan. In de isolerende tijden van de pandemie is het nauwelijks verrassend dat shows als Strictly Come Dancing, I’m A Celebrity Get Me Out of Here en The Great British Bake Off hun 'beste publiek in jaren' trokken in het VK. Troostend amusement bevestigt de overeenkomsten die ons bij elkaar houden in tegenstelling tot de vaak rauwe en verdeeldheid zaaiende fora van sociale media.
Het is tijd om het schuldgevoel rond dergelijke programmering af te schudden en het te gaan begrijpen voor wat het is en hoe het werkt.
Het recept voor reality-tv
Naast de panelgames en chatshows, bevatten troostende entertainmentformats vaak mensen die met uitdagingen worden geconfronteerd, waardoor ze alledaagse talenten kunnen ontdekken waarvan ze niet wisten dat ze ze hadden, voor dansen of bakken of handelen in antiek. Vaak omschreven als competities, is wie wint minder belangrijk dan de saamhorigheid en wederzijdse steun die tijdens het proces wordt getoond, en de onwaarschijnlijke vriendschappen die eruit voortvloeien.
Troostende amusementsprogramma's hebben een sterk ritueel aspect. Het formaat is elke week bijna hetzelfde, met dezelfde onvermijdelijke verhaallijn (een deelnemer wordt bijvoorbeeld uitgeschakeld) en dezelfde bloeitijd (herhaalde muzieksteken en catchphrases). Er is een bloeiende internationale markt voor dergelijke formaten, die opnieuw worden gemaakt volgens hetzelfde basispatroon, maar met inwoners van elk land. Het gevoel van verbondenheid en lokaliteit zorgt voor een intieme verbinding tussen kijkers en de mensen op het scherm.
Elk formaat is een thema en elke aflevering is een variatie op dat thema. In klassieke muziek is thema en variatie een belangrijk kenmerk, maar voor troostende tv zijn het juist de repetitieve vormen die tot een lage waardering leiden.
Misschien is het de hoeveelheid tijd die nodig is om in het formaat te komen en elke variatie te waarderen. Dit spreekt mensen met een druk doelgericht leven niet aan, maar voor vele anderen is het de manier waarop delen en discussiëren kan plaatsvinden. Programma's als deze lijken in dit opzicht niet op voetbal: de vorm is hetzelfde, maar waar het om gaat zijn de details - de dingen die voor niet-ingewijden kleinigheden lijken. De rituelen en herhalingen van voetbal zijn in onze cultuur meer acceptabel dan die van troostende tv. Voetbal dient hetzelfde doel: het verdedigen van socialiteit en het vermijden van conflicten, het bieden van opwinding en een grotendeels goedaardig tribalisme rond een in wezen doelloze activiteit. Maar in tegenstelling tot voetbal heeft de smaak (laat staan de behoefte) aan troostende tv zijn morele schande nog niet van zich afgeschud.
Dit kan zijn omdat niet alle troostende tv gezellig en geruststellend is. Het equivalent van voetbalhooligans bestaat ook op troostende tv. Sommige reality-tv grenst aan de uitzendversie van moreel dubieuze freakshows. Sommige mensen vinden troost in de tegenslagen van anderen. Er is misschien een legitieme troost in de overmoed van de overmoedigen, maar sommige realityshows gaan veel verder. De publieke schaamte die gepaard gaat met shows als Jerry Springer of Jeremy Kyle of de vernederingen die deelnemers op Love Island kunnen worden aangedaan, bieden het simpele schouwspel van het lijden van anderen. Er zijn er die, vooral in tijden van stress, troost vinden in de schaamte en het lijden van anderen.
Maar over het algemeen ligt het belang van troostende tv in de bevestiging van sociale verbondenheid en saamhorigheid en de herbevestiging van het vertrouwde en alledaagse. Tijdens de pandemie is dit voor veel mensen een nog belangrijker hulpmiddel geworden. De herbevestiging van sociale connectie is het ware doel achter dit genre van schijnbare doelloosheid van tv.