Is sporten extreem goed tegen symptomen van depressie of angst?

Grote studie toont aan: sporten veel effectiever tegen depressie dan therapie of medicijnen

Scientias J.Kras 7 juli 2024

Mensen die depressief zijn krijgen al snel een voorschrift voor antidepressiva of een doorverwijzing naar de psycholoog, maar volgens Australische onderzoekers zouden zij veel beter af zijn als ze gingen sporten. 

Volgens de onderzoekers is fysieke activiteit zelfs 1,5 keer effectiever dan therapie of medicijnen. En het zijn niet de minste die dat zeggen: de overzichtsstudie van de University of South Australia is de meest volledige tot nu toe. De onderzoekers vergeleken 97 studies, 1039 experimenten en bijna 130.000 proefpersonen. Hun conclusie is dat sporten extreem goed werkt tegen symptomen van depressie of angst.

Snel effect
Gek genoeg, waren juist korte interventies, waarbij proefpersonen bijvoorbeeld twee of drie keer per week gingen sporten voor maximaal twaalf weken, het meest effectief om de psychische problemen te verminderen. Het maakt duidelijk dat fysieke activiteit ook nog eens heel snel werkt, terwijl bijvoorbeeld therapie en ook medicijnen soms wel maanden nodig hebben voor er resultaten zijn.

De grootste voordelen voor de geestelijke gezondheid waren er voor mensen met een depressie, zwangere vrouwen, vrouwen met een postnatale depressie, gezonde mensen en mensen met hiv of een nierziekte, maar feitelijk had iedereen baat bij meer lichaamsbeweging.

Steeds meer depressies
Dat is een belangrijk resultaat: wereldwijd heeft een op de acht mensen weleens psychische problemen gehad. Het kost de wereld biljoenen euro’s per jaar. Volgens het Trimbos-instituut krijgt zelfs een kwart van de Nederlanders tussen de 18 en 75 jaar ooit met een depressie te maken. Sporten zou voor hen dus een betere oplossing zijn dan dure medicijnen of therapieën. Hoofdonderzoeker Ben Singh vindt dan ook dat fysieke activiteit veel meer voorgesteld zou moeten worden als behandelmethode aan het almaar groeiende aantal mensen met psychische problemen. “Van sporten is bekend dat het de geestelijke gezondheid verbetert. Maar ondanks al het bewijs is het niet breed geaccepteerd als de eerste keus voor behandeling”, aldus Singh.

“Onze meta-analyse toont aan dat fysieke activiteit de symptomen van angst en depressie significant vermindert bij alle onderzochte groepen mensen, waarbij het bij sommigen zelfs nog tot grotere verbeteringen leidde dan bij anderen.”

Intensiever sporten is beter
Interessant is wel dat niet alle lichaamsbeweging even veel effect heeft. “Sporten op hoge intensiteit leidde tot de grootste verbeteringen bij angst en depressie. Korte en middellange intensieve beweging had ook meer impact dan langere minder intensieve beweging.” Met andere woorden: je kunt beter kort hardlopen dan lang wandelen.

Dat gezegd hebbende: alle vormen van beweging hebben een positief effect, stelt Singh. “Ook wandelen, krachttraining, pilates en yoga verbeteren de geestelijke gezondheid. Belangrijk is dat er niet veel beweging nodig is om het verschil te maken.”

Het is de eerste studie die de effecten heeft bestudeerd van allerlei soorten fysieke activiteit op angst en depressie. “Al deze studies als geheel bekijken is een effectieve manier voor artsen om eenvoudig te zien hoeveel bewijs er is voor de positieve invloed van fysieke activiteit op psychische problemen.”

Fijne stofjes aanmaken
Waarom sporten precies zo effectief is? Ten eerste vermindert lichaamsbeweging stress, doordat er endorfines vrijkomen en daarvan is bekend dat ze pijn en stress verminderen. Ook gaat het niveau van de stresshormonen cortisol en adrenaline dan omlaag. Studies hebben aangetoond dat een half uurtje beweging per dag er al voor zorgt dat mensen zich kalmer voelen en die kalmte houdt een aantal uur aan na het sporten. Daarnaast verbetert een rondje door het park rennen je humeur. Je kunt even zoals het vaak wordt genoemd ‘je hoofd leegmaken’. Je concentreert je even op iets anders dan de dagelijkse besognes waardoor je kalmeert en bijvoorbeeld ook beter slaapt.

Sport op nummer 1
De onderzoekers hopen dan ook dat hun studie nu eindelijk eens sporten tot nummer 1- behandeling maakt voor de meest voorkomende psychische problemen. Een huisarts zou bijvoorbeeld als hij een depressief of angstig persoon in zijn praktijk krijgt, eerst kunnen voorstellen om te gaan sporten, liefst met hulp van een beweegschema, waar de patiënt zich aan kan vasthouden. Verbeteren de klachten niet binnen een aantal weken dan zou altijd nog doorverwijzing kunnen volgen of medicatie.

Dit artikel verscheen eerder op 27 februari 2023.

Bronmateriaal

"Effectiveness of physical activity interventions for improving depression, anxiety and distress: an overview of systematic reviews" - British Journal of Sports Medicine