Mensen die zichzelf omschrijven als avondmensen presteren beter op cognitieve tests dan degenen die zichzelf als ochtendmensen zien.
Nieuw onderzoek onthult een verrassend voordeel van een avondmens zijn
Scientias V. Lammerse 2 november 2024
Mensen die zichzelf omschrijven als avondmensen presteren beter op cognitieve tests dan degenen die zichzelf als ochtendmensen zien.
Waar herken jij je meer in: ben je iemand die graag tot diep in de nacht opblijft of sta je liever nog voor dag en dauw naast je bed? Als je jezelf in de eerste categorie schaart, dan heb je geluk. Want onderzoekers hebben ontdekt dat avondmensen ‘mentaal scherper’ zijn dan ochtendmensen.
Mentale scherpte
Wat de onderzoekers bedoelen met ‘mentale scherpte’? Dit verwijst naar hoe goed en snel je kunt denken, redeneren, onthouden en informatie kunt verwerken. Het gaat om hoe efficiënt je geest werkt, wat cruciaal is voor taken zoals problemen oplossen, beslissingen nemen en complexe informatie begrijpen.
Voor deze studie hebben onderzoekers gebruik gemaakt van gegevens uit de uitgebreide UK Biobank-database. Ze hebben geanalyseerd hoe volwassenen in het Verenigd Koninkrijk presteerden op verschillende cognitieve tests. De studie omvatte gegevens van meer dan 26.000 mensen en onderzocht hoe verschillende aspecten van slaap (zoals slaapduur, slaappatronen en slaapkwaliteit) van invloed zijn op mentale scherpte en algemene cognitieve vaardigheden. Daarbij werd ook gekeken of de deelnemers zichzelf omschreven als ‘ochtendmens’ of ‘avondmens’, wat aangeeft op welk moment van de dag zij zich het meest alert en productief voelden.
Tussen de zeven en negen uur slaap
Het onderzoek, dat werd gepubliceerd in BMJ Public Health, vond dat tussen de zeven en negen uur slaap per nacht het beste is voor je hersenen. Dit verbetert je geheugen, redeneervermogen en hoe snel je informatie verwerkt. Slapen voor minder dan zeven uur of meer dan negen uur had daarentegen een duidelijk negatief effect op de hersenfunctie.
Levensstijl
De onderzoekers keken ook naar andere factoren die van invloed kunnen zijn op gezondheid en levensstijl, zoals leeftijd, geslacht, roken, alcoholgebruik en het hebben van chronische ziekten zoals hartziekten en diabetes. Over het algemeen scoorden jongere mensen en degenen zonder chronische aandoeningen hoger op cognitieve tests. Bovendien waren gezondere levensstijlkeuzes meestal gekoppeld aan betere cognitieve prestaties.
Ochtend- of avondmens
Tot zover misschien nog niets verrassends. Maar wat wel opvallend is, is dat de onderzoekers ontdekten dat het chronotype van een persoon (of je dus een ochtend of avondmens bent) ook van invloed was op de testscores. Avondmensen, die van nature actiever zijn in de avond, presteerden beter in de tests in vergelijking met ochtendmensen, die juist vroeg in de ochtend actiever zijn. Ochtendmensen hadden over het algemeen de laagste cognitieve scores in beide groepen die werden onderzocht. De scores verbeterden voor mensen met een lichte voorkeur voor zowel dag als nacht, terwijl avondmensen de hoogste scores behaalden in beide onderzochte groepen.
De cijfers
Heel concreet behaalden avondmensen ongeveer 13,5 procent hogere scores dan ochtendmensen in één groep en 7,5 procent hoger in een andere groep. Intermediaire slapers – een mix van beide – presteerden ook beter, met scores die respectievelijk ongeveer 10,6 procent en 6,3 procent hoger waren dan die van ochtendmensen in beide onderzochte groepen. Deze verschillen waren zeer significant, wat betekent dat ze niet zomaar door toeval kunnen worden verklaard.
Cognitieve tests
Kortom, avondmensen presteerden consistent beter op cognitieve tests dan ochtendmensen. “Deze voorkeur lijkt niet alleen een persoonlijke keuze te zijn, maar kan daadwerkelijk onze cognitieve functie beïnvloeden,” stelt onderzoeksleider Raha West. “Het is overigens wel belangrijk om te benadrukken dat niet alle ochtendmensen per se slechter presteren op cognitieve taken. Maar onze bevindingen laten wel een algemene trend zien, waarbij de meerderheid van de avondmensen beter presteert.”
Van ochtendmens naar avondmens
Wie zich als ochtendmens nu aangesproken voelt en liever in een avondmens transformeert; dat kan nog weleens lastig worden. “Het kost veel moeite om van een ochtendmens naar een avondmens te veranderen, zelfs als je geleidelijk je slaaptijden aanpast, meer avondlicht krijgt en een vast slaapritme probeert te handhaven,” zegt West. “Het is dan ook belangrijk om je natuurlijke slaapvoorkeur te begrijpen en er juist mee samen te werken.”
Duur
Daarnaast benadrukt West dat het echt belangrijk is om de juiste hoeveelheid slaap te krijgen – niet te veel en niet te weinig. Zo laat de studie duidelijk zien dat de duur van de slaap direct van invloed is op de hersenfunctie. “Dit is essentieel voor het behouden van een gezonde hersenfunctie en om optimaal te kunnen functioneren,” onderstreept West. Wat echter opvallend is, is dat hoewel de slaapduur belangrijk is, mensen die slaapproblemen hebben geen significant lagere scores behaalden in cognitieve prestaties. Dit kan erop wijzen dat specifieke aspecten van slapeloosheid, zoals de ernst en de duur ervan, in overweging moeten worden genomen.
Al met al benadrukken de bevindingen niet alleen het belang van voldoende slaap, maar ook van het begrijpen en respecteren van individuele chronotypes voor het behoud van optimale cognitieve gezondheid. Dat gezegd hebbende, drukken de onderzoekers eenieder op het hart om goed te letten op hoe je slaapt. “Bovendien pleiten we voor maatregelen om de slaappatronen van mensen in het algemeen te verbeteren,” besluit onderzoeker Daging Ma.
Bronmateriaal
"Being a ‘night owl’ is associated with mental sharpness, study shows" - Imperial College London
Afbeelding bovenaan dit artikel: Prostock-Studio van Getty Images (via Canva Pro)
