We hebben mensen met dyslexie nodig; hun kwaliteiten zijn belangrijk voor ons voortbestaan

Dyslexie een probleem? We hebben dyslectische mensen juist hard nodig voor ons voortbestaan

Scientias J. Kras 16 september 2024

Dyslexie wordt nog te vaak gezien als iets lastigs, waar je mee moet leren leven. Onderzoekers stellen nu dat er ook veel voordelen zitten aan woordblindheid. Dyslectische mensen zouden zelfs een belangrijke rol spelen in onze evolutie als mensen.

Mensen die geboren zijn met een vorm van dyslexie zouden van nature beter zijn in het ontdekken van nieuwe informatie, zijn bovenmatig creatief en meer gefocust op het uitvinden van nieuwe dingen. Deze ‘neiging tot ontdekken’ is een cruciaal onderdeel geweest in de ontwikkeling van de mens en het overleven van de soort, stellen onderzoekers van de universiteit van Cambridge. Dyslexie is dus niet perse een ontwikkelingsstoornis: er is sprake van een uitruil van cognitieve kwaliteiten.

De wetenschappers, wier studie in wetenschappelijk tijdschrift Frontiers in Psychology verscheen, pleiten ervoor om anders naar dyslexie te kijken. Het is volgens hen meer dan alleen een neurologische aandoening. Volgens onderzoeker Dr. Helen Taylor, specialist in archeologisch onderzoek aan Cambridge, heeft deze nieuwe kijk op dyslectische mensen consequenties voor het individu, maar ook voor de maatschappij als geheel. “Het is te makkelijk om dyslexie puur af te doen als ontwikkelingsstoornis. Uit ons onderzoek komt een andere visie naar voren. We willen op deze manier de cognitieve kwaliteiten van mensen met dyslexie beter gaan begrijpen”, zegt Taylor.

Ook de grote natuurkundige Albert Einstein was dyslectisch. Foto: ParentRap van Pixabay.

“We denken dat de leesproblemen die mensen met dyslexie hebben, veroorzaakt worden door een evolutionaire uitruil. Deze mensen zijn vaak bovengemiddeld creatief, zijn geïnteresseerd in het onbekende en buitengewoon sterk in het ontdekken van nieuwe informatie”, aldus Taylor. “Scholen, universiteiten en bedrijven laten veel kansen liggen als het gaat om verkennend of ontdekkend leren. Het is belangrijk om een andere manier van denken aan te moedigen. Zo kunnen we ons als mensheid aan blijven passen aan onze omgeving en de grote uitdagingen van onze tijd tackelen.”

Onze voorouders
De nieuwe bevindingen worden uitgelegd in de context van de ‘complementaire cognitietheorie’. Onze voorouders specialiseerden zich tot verschillende typen mensen, die elkaar goed aanvulden. Deze samenwerking bracht een aanzienlijk evolutionair voordeel met zich mee. Zo ontstond er een krachtig verbond tussen de creatieve uitvinders en de sterk analytische mensen, die de ontdekkingen analyseerden en uitwerkten tot een eindproduct waar de groep als geheel sterker van werd. De samenwerking van groepen mensen met verschillende kwaliteiten is een belangrijke reden waarom we ons als soort zo enorm goed aan kunnen passen. “Een goede balans tussen het ontdekken van nieuwe mogelijkheden en het profiteren van de voordelen die ze brengen is de sleutel tot aanpassen en overleven. Dit proces ligt aan de basis van vele belangrijke beslissingen die we in het dagelijks leven maken”, aldus Taylor.

Het ontdekken bestaat uit zoeken naar het onbekende, experimenteren, uitvinden en innoveren. Het toepassen van deze nieuwe ervaringen en kennis bestaat uit selecteren, efficiënt maken en verfijnen. “De lees- en schrijfproblemen van iemand met dyslexie kun je dus zien als de keerzijde van het creatieve en ontdekkende specialisme. Dit verklaart ook de correlatie tussen mensen met dyslexie en hun hang naar creatieve sectoren, zoals de architectuur en de kunst, maar ook technologie en ondernemerschap”, legt Taylor uit.

Multidisciplinaire benadering
Dit onderzoek gebruikt met succes een multidisciplinaire benadering. De resultaten komen overeen met data van verschillende andere onderzoeksvelden. Zo past het idee van een bovenmatige ‘neiging tot ontdekken’ goed bij de evolutionaire theorieën binnen de paleo-archeologie. Paleo-archeologen stellen dat de mens over honderdduizenden jaren is geëvolueerd tot wie hij nu is, onder invloed van immense klimaat- en milieuveranderingen. Dit valt samen met het evolutionaire voordeel dat de ‘creatievelingen’ hebben in periodes van grote verandering en onzekerheid, zoals beschreven door Dr. Taylor.

Wat is dyslexie precies?
Bij dyslexie gaat lezen, schrijven en spellen erg langzaam. Kinderen lopen achter op hun leeftijdgenoten, terwijl de gemiddelde intelligentie hetzelfde is. Letters worden in spiegelbeeld of op een andere manier verkeerd geschreven en een correcte spelling van woorden is heel moeilijk aan te leren.

Schattingen over het aantal mensen met dyslexie lopen nogal uiteen. Volgens wetenschappers lijdt 5 tot liefst 20 procent van de wereldbevolking aan een vorm van dyslexie. Het wordt vaak gezien als een hersenaandoening, waarbij de activiteit in de linker hersenhelft verlaagd is of de informatieverwerking niet snel genoeg verloopt, maar er is nog veel onduidelijk over de aandoening.

Dyslexie is sterk genetisch bepaald. De diagnose wordt vaak als kind al gesteld. Ook als volwassene houdt de persoon er last van. Er is geen duidelijk behandelplan of therapie bekend waarmee het leesprobleem opgelost kan worden.

Bronmateriaal

"Developmental dyslexia essential to human adaptive success" - Frontiers in Psychology