Perfectionisme bestaat niet

Voor de perfectionisten onder ons: studie bewijst dat je net zo veel bereikt door minder perfect te zijn

Scientias J. Kras 26 juni 2024

Voor een perfectionist is goed niet goed genoeg: het moet perfect zijn. Dat is ook hoe neurowetenschappers kijken naar de strategie van dieren om bijvoorbeeld voedsel te vinden of op een prooi te jagen, ze komen met één optimale manier om de taak uit te voeren. Maar dat is niet hoe het in de natuur gaat

Dieren (en veel mensen) kiezen vaker voor het beste resultaat met de minste inspanning. Ze gaan voor de aanpak die goed genoeg is om de klus te klaren, maar die zo min mogelijk moeite kost. Zo blijft er immers tijd en energie over om ook andere taken te doen. In een nieuwe studie richten onderzoekers zich juist op die minder optimale methodes om een probleem op te lossen.

Niet perfect willen zijn

En er blijken dus een heleboel manieren te zijn waarop een dier een eenvoudige foerageertaak kan uitvoeren, naast die ene perfecte methode, die misschien wel helemaal niet zo perfect is voor het dier, omdat hij veel te veel energie kost. Plus: sommige van de minder perfecte opties werkten bijna net zo goed als de optimale strategie, maar kostten veel minder inspanning, ontdekten de onderzoekers. Daardoor hadden de dieren tijd en energie over om nog andere taken uit te voeren.

“Zodra je jezelf bevrijdt van het idee perfect te moeten zijn, sta je versteld over hoeveel manieren er zijn om een probleem op te lossen”, zegt onderzoeksleider Tzuhsuan Ma. Een wijze boodschap, we kunnen nog veel van dieren leren.

Nooit eerder bedachte manieren

De onderzoekers besloten in te zoomen op die ‘goed genoeg’-strategieën om zo te achterhalen hoe de hersenen in de echte wereld werken. “Veel van deze strategieën zouden we nooit hebben bedacht als mogelijke manieren om deze taak op te lossen, maar ze werken wel goed, dus het is heel goed mogelijk dat dieren ze ook in het echt gebruiken”, zegt onderzoeker Ann Hermundstad. “Ze bieden zo een nieuwe manier om gedrag te begrijpen.”

Het onderzoek begon drie jaar geleden toen Ma zich afvroeg welke verschillende strategieën een dier mogelijk zou kunnen gebruiken om een eenvoudige maar veel voorkomende taak te volbrengen: kiezen tussen twee opties waarbij de kans op beloning in de loop van de tijd verandert. Denk aan: er zijn twee plekken waarbij op een van de twee locaties voedsel ligt. Hoe komen dieren daar zo snel mogelijk?

Kwart miljoen oplossingen

De onderzoekers keken met een computermodel naar strategieën die varieerden van de optimale keus tot volledig willekeurige oplossingen: er bleken een kwart miljoen mogelijkheden te kunnen worden gegenereerd. Eerst keken de wetenschappers naar de best presterende. En ze waren verrast: daarmee werd eigenlijk hetzelfde resultaat bereikt als met de optimale strategie, maar met veel minder inspanning.

“We waren een beetje teleurgesteld”, zegt Ma. “We hebben al die tijd gezocht naar deze oplossingsstrategieën, en ze volgen allemaal dezelfde berekening die dieren in de natuur zonder al deze moeite al konden afleiden.”

De categorie ‘goed genoeg’

Maar de onderzoekers bleven doorzoeken. Ze waren ervan overtuigd dat er algoritmes moesten zijn die goed waren, maar anders dan de optimale strategie. Toen ze eenmaal verder keken dan de allerbeste opties, vonden ze die ook. Er bleken er zo’n 4000 die in de categorie ‘goed genoeg’ vielen. En nog belangrijker: in ruim 90 procent van de gevallen betrof het een nieuwe strategie.

Daarna zetten ze nog een stap verder: hoe konden ze erachter komen welke strategie een dier gebruikte? Ze ontdekten dat kleine veranderingen in de optimale strategie tot grote gedragsveranderingen kunnen leiden, terwijl de prestaties hetzelfde blijven.

Geen specialist, maar generalist

“Als je bedenkt dat een dier geen specialist is die is geoptimaliseerd om slechts één probleem op te lossen, maar eerder een generalist die veel verschillende problemen oplost, is dit echt een nieuwe manier om dat te bestuderen”, zegt Ma.

“Uiteindelijk is het essentieel om een goed inzicht te krijgen in het gedrag van een dier om te achterhalen hoe de hersenen verschillende soorten problemen oplossen, waaronder enkele die onze beste kunstmatige systemen alleen inefficiënt of helemaal niet kunnen oplossen”, zegt Hermundstad. “De belangrijkste ontdekking is dat dieren heel andere strategieën kunnen gebruiken om eten te zoeken dan we aanvankelijk dachten.”

Grote opwinding onder astronomen: aardachtige planeet ontdekt met aardachtige temperaturen (en die planeet bevindt zich ook nog eens vrij dichtbij)

Bizar: wetenschappers laten zwarte kraaien het getal vier zien, waarna de vogels ook netjes vier kreten slaken

NASA: thuiswereld van Spock gaat ook in het echt in rook op

Alsof het nooit anders is geweest: wetenschappers geven mensen een extra duim - en die wennen daar vervolgens bizar snel aan

Nederlandse onderzoekers waarschuwen voor dreigende watercrisis: wereld herbergt minder schoon water dan gedacht

Sterke aanwijzingen gevonden dat er ergens tussen 1990 en 1992 op Venus een vulkaan is uitgebarsten

.

Bronmateriaal

" A vast space of compact strategies for effective decisions" - Science Advances