Emotionele groei bij kids door een goed verhaal of film

Hoe kinderen emotioneel kunnen groeien door een goed verhaal

Scientias 1 september 2023

Kinderen en jongeren zijn gek op verhalen, zoals die bijvoorbeeld worden verteld in films. Kunnen zulke verhalen ook van betekenis zijn voor hun ontwikkeling? Zeker wel, en zelfs op meerdere manieren, concluderen communicatiewetenschappers van de Radboud Universiteit.

Gek genoeg is er nog niet veel onderzoek gedaan naar wat verhalen kunnen betekenen voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren, vertelt Rebecca de Leeuw, onderzoeker op het gebied van positieve (media)psychologie. Zij deed dat wel, met drie collega’s en 66 kinderen in de leeftijd van 4 tot 15 jaar.

De deelnemers bekeken de Disney · Pixar film Inside Out (Binnenstebuiten). Deze film speelt zich af in het leven van Riley, die na een verhuizing haar draai moet vinden in een nieuwe omgeving. In de film zien we met name hoe het er in haar hoofd aan toe gaat en hoe haar emoties haar willen helpen. De emoties hebben allemaal de vorm van ‘personages’. Na afloop van de film werden de kinderen geïnterviewd over deze film, maar ook andere verhalen in de media werden besproken.

Vier manieren waarop verhalen van betekenis kunnen zijn

Uit de bevindingen blijkt dat films niet alleen grappig, leuk en spannend kunnen zijn, maar ook betekenisvol op de volgende vier manieren:

#1-Films kunnen de sociale intelligentie vergroten. Tijdens het kijken van een film zijn kinderen en jongeren continu bezig met het begrijpen van het gedrag van de personages. Hiervoor gebruiken ze hun inlevingsvermogen of sociale intelligentie. Soms gebeurt er iets wat ze niet begrijpen en wat ze aan het denken zet. Met hulp van anderen of door de film nog een keer te kijken, kunnen ze dit wel gaan begrijpen, waarmee hun sociale intelligentie dus verder groeit. Met andere woorden: verhalen kunnen sociaal slimmer maken.

#2- Films zijn een mogelijkheid om moreel mooi gedrag te kunnen zien. Kinderen en jongeren gaven aan het mooi te vinden als personages aardig en lief zijn voor anderen of wanneer ze moedig zijn. Veel kinderen en jongeren vonden het bijvoorbeeld heel mooi dat het personage Bing Bong zich opoffert en werden daardoor ontroerd. Om dat te ervaren, bleek het van belang dat kinderen en jongeren begrijpen waarom Bing Bong dit doet. Ook moeten kinderen en jongeren in staat zijn om twee gevoelens tegelijkertijd te kunnen ervaren. Uit het onderzoek blijkt dat de leeftijd waarop kinderen op deze manier ontroerd kunnen raken rond de 8 jaar ligt.

#3- Films kunnen inspireren om niet op te geven. Kinderen waardeerden ook het doorzettingsvermogen van het hoofdpersonage (Plezier). Dat inspireerde hen om zelf ook niet op te geven.

#4- Verhalen kunnen zorgen voor dezelfde groei als het hoofdpersonage. In de film leert Plezier dat Verdriet heel belangrijk is en dat, om gelukkig te zijn, het van belang is om met haar (en de andere emoties) samen te werken. Door het kijken van de film, zagen we dat kinderen en jongeren dezelfde groei doormaakten. Naarmate ze meer inzichten opdeden tijdens het kijken, werd het verhaal betekenisvoller voor ze.

Vaker kijken, beter begrijpen

De kinderen en jongeren vonden de uitdagingen in het begrijpen van het verhaal heel leuk, aldus De Leeuw. ‘Als ze iets niet helemaal begrepen, wilden ze vaak de film nog een keer kijken, en soms zelfs nog vaker. Dit is een goede verklaring waarom kinderen soms films steeds opnieuw kijken: niet alleen omdat het leuk is, maar ook omdat ze nog niet alles helemaal begrijpen. Als ze dan wat nieuws ontdekken vinden ze dat heel leuk.’

Interessant voor filmermakers en ouders

De Leeuw en haar collega’s hopen dat hun onderzoeksresultaten filmmakers inspireren om meer verhalen te vertellen waarbij kinderen betekenisvolle inzichten op kunnen doen, waar ze in het leven wat aan hebben. Ook hopen ze dat filmmakers meer goede daden verwerken in hun verhaal, die ons kunnen ontroeren. Uit onderzoek blijkt namelijk dat als we ‘ontroerd zijn door liefde’ (moved by love) we meer open staan en liefdevoller zijn naar anderen.

Voor ouders zijn de resultaten ook interessant omdat bleek dat kinderen verhalen sneller begrijpen met hulp van anderen. ‘Net als met voorleesboeken voor jonge kinderen, is het goed als ouders films bespreken met hun kinderen. Open vragen, die kinderen laten nadenken over de emoties en het gedrag van de personages, helpen daarbij. Het mooiste is als kinderen zelf tot inzichten komen.’

Foto’s gemaakt door John Kistermann juli 2023 kindcentrum Herzogenrath