Hoe blijf jij je ontwikkelen in verschillende stadia van je leven?

Ben je klaar met leren na je 50e?

Radboud Recharge 21 september 2023

Van een baby die nieuwsgierig door de kamer kruipt tot iemand die met het ouder worden steeds sneller problemen leert herkennen en oplossen. Je bent nooit te oud om te leren, maar hoe blijf jij je ontwikkelen in verschillende stadia van je leven? Radboudwetenschappers vertellen je meer over De Wonderen van het Leven Lang Leren.

Het is een van de wonderbaarlijkste periodes in de levensloop van een mens: in anderhalf jaar veranderen baby’s van hulpeloze wezentjes die niets zelfstandig kunnen in peuters die al pratend door het huis wandelen. Toch is die drang om nieuwe dingen te leren vreemd: ‘Neem een kind dat fantastisch kan kruipen, maar desondanks leert lopen. Terwijl dat gaat met behoorlijk wat vallen en opstaan.’, vertelt Sabine Hunnius, hoogleraar cognitieve psychologie. ‘Waarom zou je iets doen waar je helemaal nog niet goed in bent? Blijkbaar hebben we iets in ons dat ons drijft steeds iets nieuws te leren. Dit kan komen doordat mensen iets nieuws leren als belonend ervaren,’ vertelt Hunnius.

De rol van intrinsiek en extrinsieke beloningen is ook wat postdoctoraal onderzoeker Lieke van Lieshout interesseert. ‘Bij intrinsieke motivatie wil je iets leren omdat je er nieuwsgierig naar bent, terwijl je extrinsiek gemotiveerd wordt door de buitenwereld, het vooruitzicht van een hoog cijfer bijvoorbeeld.’ Van Lieshout onderzoekt bij studenten hoe beide vormen van motivatie zich tot elkaar verhouden. Dit kan ook van belang zijn voor ons universitair systeem. Van Lieshout: ‘Ik hoop dat er in de toekomst meer aandacht is voor nieuwsgierigheid en creativiteit en niet alleen het behalen van hoge cijfers en zo veel mogelijk studiepunten.’

Leren houdt niet op na je opleiding

Misschien is het een open deur: je leert niet enkel in de schoolbanken of tijdens een opleiding. Dat weet Lia Fluit, hoogleraar Innovatief en persoonsgericht leren en werken in de gezondheidszorg als geen ander. Fluit noemt het voorbeeld van een nieuwe baan waar je binnen een paar dagen weet bij wie je moet aankloppen en bij wie je meteen kunt binnenlopen. ‘Binnen mum van tijd leer je de kenmerken van een werkplek, zelfs de ongeschreven regels, terwijl niemand je dat opdroeg en je er geen examen over krijgt.’

Via nascholingen, workshops en cursussen kun je je kennis bijspijkeren, maar je leert óók door gewoon aan het werk te zijn. ‘De vaardigheden die je op deze manier opdoet, zitten deels in het sociale domein: samenwerken, verantwoordelijkheid nemen of kritisch zijn bijvoorbeeld. ‘Mensen pikken altijd en overal iets op en het is belangrijk je daar bewust van te zijn, zodat je je leven lang kan blijven leren.’

Leren op leeftijd

Toegegeven met het ouder worden groeit ook langzaam de schade aan je cellen. ‘Je vloeibare kennis, het vermogen om nieuwe problemen snel en accuraat op te lossen neemt af’, vertelt Marcel Olde Rikkert, hoogleraar Klinische Geriatrie. Toch ook goed nieuws voor mensen op leeftijd: ‘Tegelijkertijd groeit je gekristalliseerde intelligentie. Door opgedane kennis en ervaring kunnen ouderen veel problemen snel herkennen en oplossen.’ Profiteer van deze gekristalliseerde intelligentie, tipt Olde Rikkert. ‘Kies enkele dingen uit die je graag je hele leven wilt en kunt blijven doen, optimaliseer die dingen en compenseer op andere dingen. Neem de pianist Arthur Rubinstein, vermaard door zijn tempoversnellingen, die tot diep in de tachtig prachtig speelde. Doordat hij niet zo snel meer was als vroeger verlaagde hij zijn algehele tempo. Zo bleven zijn versnellingen indrukwekkend.’ Dus, ook al ben je op leeftijd. Het leren verandert, maar stopt nooit.

John KistermannComment