Last van angst of depressie? Mindfullness biedt effectief hulp

Lees hier meer of doe een van de oefeningen van Human Power Now

Mindfulness toch nuttig: Cambridge-onderzoekers tonen aan dat het helpt tegen angst en depressie

Scientias J. Kras 10 juli 2023

Over het nut van mindfulness, ook wel ‘in het nu leven’ genoemd, waren wetenschappers lang sceptisch. Nu is er toch een grote overzichtsstudie die stelt dat het (een beetje) werkt: mensen die een cursus mindfulness doen hebben tot minimaal een half jaar daarna minder last van angst en depressie.

Het zijn niet de minsten, die deze conclusie trekken. Onderzoekers van de University of Cambridge vergeleken dertien van de betere studies uit acht landen waarbij deelnemers een groepscursus mindfulness volgden onder leiding van een docent. En zo’n cursus bleek dus zeker niet nutteloos. De onderzoekers stellen zelfs dat er op scholen en kantoren misschien mindfulnessprogramma’s moeten komen om psychische problemen te voorkomen.

ADVERTENTIE

Het werkt echt
“In onze eerdere onderzoeken werd steeds niet duidelijk of deze mindfulnesstrainingen de psychische gezondheid kunnen bevorderen in verschillende gemeenschappelijke settings”, zegt hoofdonderzoeker Julieta Galante. “Maar deze studie is van de hoogste kwaliteit tot nu toe en vormt een bevestiging dat de persoonlijke mindfulnesstrainingen, die vaak in groepen worden aangeboden echt werken voor de gemiddelde persoon.”

Mindfulness wordt gedefinieerd als “het bewustzijn dat ontstaat door bedoeld en zonder oordeel aandacht te hebben voor het huidige moment en voor de ervaring die zich van moment tot moment ontvouwt”.

De cursussen op dit gebied combineren vaak elementen van meditatie, lichaamsbewustzijn en moderne psychologie en zijn bedoeld om stress te verminderen en de psychische veerkracht te verbeteren. Meestal vinden de cursussen plaats in kleine groepen onder leiding van een leraar of trainer die aanmoedigt om te delen en te reflecteren.

Op cursus
Tot nu toe konden wetenschappers het effect van dergelijke cursussen maar niet echt bewijzen, iets wat de Cambridge-onderzoekers nu wel is gelukt. Ze konden bevestigen dat mindfulness werkt tegen angsten en depressies. Daarvoor analyseerden ze data van bijna 2400 volwassenen, die eerder hadden deelgenomen aan onderzoeken naar het effect van mindfulnesstrainingen. Daarbij duurden de cursussen minimaal acht weken met wekelijkse sessies van 1 tot 2,5 uur.

De effecten van mindfulness zijn nog altijd niet hemelbestormend, maar ze zijn er wel: er bleek een kleine tot gematigde afname van angst- en depressiesymptomen bij mensen die een cursus volgden: 13 procent meer deelnemers ervoeren voordelen vergeleken met degenen die geen mindfulnesstraining deden. Daarbij is rekening gehouden met aanwezige psychische klachten, leeftijd, geslacht, onderwijsniveau en aanleg voor mindfulness.

Niet voor iedereen
Galante legt uit: “We hebben bevestigd dat als volwassenen persoonlijk een mindfulnesscursus volgen met een docent in een groep ze daar gemiddeld gezien voordeel van hebben doordat ze minder psychische klachten ervaren waardoor hun geestelijke gezondheid verbetert. Maar we zeggen niet dat iedereen dit nu moet gaan doen. Onderzoek toont aan dat het bij sommige mensen helemaal niet werkt.”

Ze zegt zelfs dat ze niet adviseert om mindfulness te verkiezen boven iets anders waar je mogelijk baat bij hebt, zoals een voetbalclub. “We hebben geen bewijs dat mindfulness beter werkt dan andere activiteiten waar je je goed bij voelt. We zeggen alleen dat als je niets doet, dit soort mindfulnesscursussen zeker tot de opties behoort die behulpzaam kunnen zijn.”

App of old school
Onduidelijk is of het groepsaspect en de docent van belang zijn of dat het ook werkt met bijvoorbeeld mindfulness-apps, die de laatste jaren zo populair zijn geworden. “Apps zijn goedkoper, maar er is in de verste verte niet zoveel bewijs voor hun effectiviteit”, zegt Galante. “Sommige apps schrijven misschien dat ze wetenschappelijk bewezen zijn, maar ze verwijzen vaak naar onderzoeken naar persoonlijke cursussen met een docent en een groep.”

Galante gaat meer onderzoek doen naar de effectiviteit van telefoon-apps en naar wat er gebeurt als mensen thuis doorgaan met mindfulness-oefeningen, maar vooralsnog adviseert ze de ouderwetse cursus in een groepje in een zaaltje met een leraar erbij. “Als je nieuwsgierig bent naar een persoonlijke vier- tot achtweekse mindfulnesscursus in een groep met een leraar, zou ik op basis van deze studie zeggen: ga het proberen”, besluit ze. “En voor organisaties die overwegen dergelijke cursussen aan te bieden, wijst dit onderzoek uit dat het mogelijk een goede investering is, mits mensen er zin in hebben.”

2 veel gebuikte effectieve oefeningen