Wie snapt menselijk gedrag beter AI of de baby?

Wie is slimmer, intelligenter?

Zo slim is die AI nu ook weer niet: baby’s verslaan robot met gemak bij psychologische testjes

Scientias J. Kras 21 februari 2023

Het is een doodeng idee dat robots net mensen worden. Dat laten we liever over aan Netflix-series. Gelukkig hebben we voorlopig weinig te vrezen, want aan gezond verstand ontbreekt het AI vooralsnog.

Een mens is natuurlijk veel meer dan zijn intelligentie. We hebben ook emoties, intuïtie, mensenkennis en logisch denkvermogen. En daar ontbreekt het menig robot aan, concluderen psychologen en datawetenschappers na een experiment met baby’s versus AI. De kleine kinderen konden veel beter dan de kunstmatige intelligentie inschatten waarom mensen bepaalde dingen deden en op basis daarvan voorspellen wat ze zouden gaan doen. Het brengt nog maar eens de huidige tekortkomingen van AI aan het licht.

“Volwassenen en zelfs kleine kinderen kunnen eenvoudig inschatten wat de motivatie is achter bepaalde acties van mensen, dus waarom ze dingen doen”, legt onderzoeker Moira Dillon van New York University uit. “Een AI kan dat soort conclusies op dit moment nog moeilijk trekken.”

Baby’s versus AI
Het is een vrij nieuw idee om baby’s en AI tegenover elkaar te zetten en dezelfde taken te laten uitvoeren. “Zo kunnen onderzoekers beter vaststellen hoeveel intuïtieve kennis peuters hebben over andere mensen en manieren bedenken om die kennis te integreren in AI”, verklaart Dillon. “Als AI-modellen net als mensen in staat moeten zijn om hun gezond verstand te gebruiken dan moeten ze dezelfde kernvaardigheden bezitten als kleine kinderen als het gaat om het vaststellen van doelen en voorkeuren”, legt datawetenschapper Brenden Lake verder uit.

Gedrag voorspellen
Peuters en baby’s zijn gefascineerd door andere mensen: ze kijken lang naar anderen en observeren hun gedrag. Eerder onderzoek bij kleine kinderen heeft uitgewezen dat ze in staat zijn om doelen toe te schrijven aan anderen en te verwachten dat die anderen doelen rationeel en efficiënt nastreven. Het gaat om de zogenoemde psychologie van het gezond verstand, dat wil zeggen het begrijpen van de intenties, doelen, voorkeuren en rationaliteit bij anderen. Het vermogen om bepaald gedrag te kunnen voorspellen is fundamenteel voor de menselijke sociale intelligentie.

Een AI daarentegen, die gebaseerd is op algoritmen, voorspelt acties veel directer. Denk bijvoorbeeld aan reclames over vakanties naar Spanje die in beeld verschijnen, enkel omdat je een wedstrijdverslag van FC Barcelona hebt gelezen. Het ontbreekt AI nog aan de flexibiliteit om verschillende contexten en situaties die bij menselijk gedrag horen, te herkennen.

Zelfde test, andere uitkomst
Om dit verschil te testen deden de onderzoekers een reeks experimenten met 11 maanden oude baby’s en vergeleken ze hun reacties met de modernste AI die er op dit moment is. De kinderen moesten een standaard set van zes taken uitvoeren om hun denkniveau te testen. Het computeralgoritme moest dezelfde tests doen.

Zo kregen de baby’s een serie video’s te zien van simpele geanimeerde vormen die over het scherm bewogen, net als bij een videogame. De acties van de vormpjes simuleerden menselijk gedrag en besluitvorming doordat ze bijvoorbeeld bepaalde objecten op het scherm ophaalden en andere voorspelbare bewegingen uitvoerden. Op dezelfde manier trainden de onderzoekers de AI-modellen, die computers moeten helpen om patronen te herkennen en menselijke intelligentie na te bootsen. Ze testten de reacties van de AI op dezelfde video’s als die de baby’s te zien kregen.

Een blik van herkenning
De baby’s herkenden mensachtig gedrag, zelfs in de gesimplificeerde acties van de geanimeerde vormen. De kinderen konden voorspellen door welke onzichtbare, maar consistente doelen deze acties gemotiveerd waren. Ze herkenden bijvoorbeeld het ophalen van hetzelfde voorwerp ongeacht de locatie en merkten de efficiënte beweging van de vorm op, ook als de achtergrond veranderde.

De psychologen konden dit vaststellen, doordat de baby’s langer keken naar gebeurtenissen die tegen hun verwachting ingingen. Dat is een gebruikelijke manier om de kennis en vaardigheden van baby’s te testen.

Groot vraagteken
Opmerkelijk genoeg kwam de AI lang niet zover als de baby’s. Er werd geen bewijs gevonden dat de gebruikte computermodellen de onderliggende motivaties van de acties begrepen. Ze bleken fundamentele denkvaardigheden te missen, die baby’s wel hebben.
“De basiskennis van een baby is beperkt, abstract en reflecteert onze evolutionaire erfenis, maar is wel geschikt om in elke context of cultuur te leven en te leren”, merkt Dillon op. In tegenstelling tot die AI. Die snapt nog steeds niet veel van menselijk gedrag.