40% van alle pubers herkenen nepnieuws niet zoals trieste opmerkingen Andrew Tate

Heel triest hoe mensen nepnieuws geloven over vrouwen waaraan Andrew Tate bijvoorbeeld geld verdient (lees meer of bekijk de video onder het wentenschappelijk nieuws)

40 PROCENT VAN DE TIENERS ZIET VERSCHIL NIET TUSSEN ECHT EN NEPNIEUWS: WAAR MOET JE OP LETTEN?

Scientias J. Kras 30 augustus 2022

Van een vaccin met een chip erin tot sterftecijfers die overdreven zouden zijn, tijdens de coronapandemie ging er nogal wat nepnieuws rond. En veel jongeren blijken nauwelijks het verschil te zien tussen wat echt is en wat niet.

Uit een nieuwe studie blijkt dat vier op de tien tieners grote moeite heeft om onderscheid te maken tussen echte en nepberichten over gezondheid. Slechts 48 procent van de ondervraagde jongeren vertrouwde accurate gezondheidsberichten meer dan fake news. 41 procent zag het verschil niet: ze vonden echt en nepnieuws even betrouwbaar en 11 procent had zelfs meer fiducie in onzinnige berichten dan in echt nieuws over gezondheid.

ADVERTISING

Fabeltjesfuik
Het maakt duidelijk dat het nodig is dat tieners bijvoorbeeld op school leren hoe ze nepnieuws kunnen herkennen. Anders kunnen ze zo de door Arjen Lubach gemunte ‘fabeltjesfuik’ worden ingezogen: door op social media veel nepnieuws aan te klikken, toont het algoritme je steeds meer berichten die daar op lijken en dus ook nep zijn, waardoor je in een heel alternatieve werkelijkheid van bijvoorbeeld complotten kunt gaan geloven.

Desinformatie kan dan een groot probleem worden, bijvoorbeeld ook voor de volksgezondheid. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat online gezondheidsberichten vaak onvolledig en onnauwkeurig zijn en mogelijk schadelijke informatie bevatten. Fake gezondheidsnieuws is niet alleen risicovol in coronatijd, het kan ook leiden tot de verkeerde leefstijlkeuzes, risicovol gedrag en verlies van vertrouwen in gezondheidsautoriteiten. “Tijdens de coronapandemie was er een explosie van verkeerde informatie op het gebied van gezondheid”, zegt hoofdonderzoeker dr. Radomír Masaryk van de Comenius University.

Digital natives
Maar het meeste onderzoek naar nepnieuws is gericht op volwassenen. Je zou kunnen denken dat tieners, die zijn opgegroeid met internet, beter bestand zijn tegen de golf aan fake news die de sociale media dagelijks overspoelt. “Omdat adolescenten frequente internetgebruikers zijn, verwachten we meestal dat ze al weten hoe ze online informatie moeten benaderen en beoordelen, maar het tegendeel lijkt waar”, aldus Masaryk. Niet alleen zag ruim 40 procent het verschil niet tussen echt en nepnieuws, ze zagen een slechte redactie en schrijfwijze ook niet als een teken dat een gezondheidsbericht niet betrouwbaar was, schrijven de onderzoekers in vakblad Frontiers in Psychology.

Tieners zijn bovendien gevoelig voor trends. Onderzoek heeft aangetoond dat positieve foto’s en video’s van risicovol gedrag in de media, zoals roken en drinken, leiden tot meer kans op risicogedrag bij tieners. Aan de andere kant kunnen filmpjes van gezond gedrag, leiden tot positieve veranderingen in leefstijl.

Bij clickbait gaan bij de tieners de alarmbellen af. Foto: Carmen Murillo / Getty (via Canva.com)

Hoe informatie beoordelen?
Volgens de onderzoekers kijken adolescenten naar de structurele kenmerken van een website, zoals taal en vormgeving, om online informatie te evalueren. Berichten van gezaghebbende organisaties, vertrouwde merken of websites met zakelijke taal worden meer vertrouwd. Eerder onderzoek naar de beoordeling van nieuws door tieners identificeerde vijf redactionele factoren waaruit je kunt afleiden met een betrouwbare of onbetrouwbare bron te maken te hebben: het gebruik van superlatieven, clickbait, grammaticale fouten, autoriteit van de bron en een dikgedrukt lettertype. Op basis hiervan ontwierpen Masaryk en zijn collega’s een experiment om te onderzoeken wat de effecten zijn van deze manipulatie door vorm en inhoud op tieners als het gaat om online gezondheidsberichten.

Ze gaven driehonderd middelbare scholieren (tussen de 16 en 19 jaar) zeven korte berichten over de gezondheidseffecten van verschillende soorten groenten en fruit. Het ging om nepberichten, echte neutrale berichten en echte berichten met bovengenoemde redactionele elementen (clickbait, grammaticafouten, superlatieven etc.). Vervolgens moesten de deelnemers de betrouwbaarheid van ieder bericht beoordelen. Bijna de helft had het bij het rechte eind en vertrouwde de echte gezondheidsberichten meer dan de nepperds. 41 procent vond, zoals eerder gezegd, de fake newsberichten net zo betrouwbaar als de neutrale berichten en 11 procent vond de echte neutrale gezondheidsadviezen zelfs minder betrouwbaar dan de nepberichten.

Clickbait werkt niet meer
Clickbait is juist bedoeld om mensen te laten klikken op een bericht, maar jongeren trappen er niet meer in. Zolang de gezondheidsberichten echter redelijk leken, nep of niet, hadden de tieners er wel vertrouwen in, ongeacht of een bericht volstond met superlatieven of dikgedrukte woorden. “De enige versie van een gezondheidsbericht die aanzienlijk minder werd vertrouwd dan een echt bericht, was eentje met een clickbait-kop”, aldus Masaryk.

Maar een groot deel van de tieners liet zich dus moeiteloos in de luren leggen door een nepbericht. De wetenschappers benadrukken dan ook dat het belangrijk is dat tieners leren hoe ze nepnieuws kunnen herkennen door bijvoorbeeld beter te letten op redactionele signalen, maar ook door beter na te denken. “Analytisch denken en wetenschappelijk redeneren zijn vaardigheden die helpen neppe van echte gezondheidsberichten te onderscheiden”, concludeert Masaryk.

NOS Nieuws 1 september 2022

Omstreden Andrew Tate 'vaderfiguur' voor sommige tieners

"Vrouwen zijn eigendom van de man" en "als je jezelf in een positie brengt om verkracht te worden, is dat deels je eigen verantwoordelijkheid". Door dit soort vrouwonvriendelijke uitspraken werd Andrew Tate, een Amerikaans-Britse influencer en ex-kickbokser deze maand wereldnieuws. Facebook, Instagram, TikTok en YouTube deden zijn accounts in de ban. Maar vooral onder jonge mannen en jongens werd en blijft hij ontzettend populair. Ook in Nederland. Wat spreekt sommige tieners zo aan?

NOS Stories ontving na een nieuwsvideo over Tate tientallen berichten van jongeren die wilden vertellen waarom Andrew Tate hen zo inspireert. In een online vragenlijst, waar meer dan 4000 jongeren op reageerden, deelden nog eens ongeveer 1000 jongens die het (gedeeltelijk tot helemaal) eens zijn met Tate hun mening.

NOS Stories sprak met (ex-)fans van Andrew Tate over zijn aantrekkingskracht en over de omstreden uitspraken: "Mannen van nu zijn zwak geworden".

'Ik BEPAAL wat mijn vriendin MAG' | De waarheid over Andrew Tates invloed

Daaruit blijkt dat zij hem vooral inspirerend vinden als het gaat om geld en motivatie. Tate is de oprichter van Hustler's University (HU), een online platform waar je voor 50 dollar per maand cursussen kan volgen om succesvol en rijk te worden. In de video's spreekt hij jongeren op een motiverende manier toe. De boodschap die overal onder lijkt te liggen: "je hebt zelf in de hand of je gelukkig en succesvol bent, als je maar heel hard werkt en je opstelt als een echte man." Of, in de taal van Tate: een 'Top G'.

"Jongeren van over de hele wereld hebben een vaderfiguur nodig, zoals Tate. Hij heeft me geïnspireerd om meer aan mezelf en aan m'n eigen kennis te werken", zegt Alexander (niet z'n echte naam) tegen NOS Stories. "Het succes dat hij heeft, dat wil ik ook heel graag."

Hoewel bijna alle content die te vinden is op het online platform vooral gaat over geld en succes, speelt het platform toch een grote rol in de verspreiding van de omstreden uitspraken. Tot een paar weken terug kon je als lid van de HU snel geld verdienen door anderen over te halen ook lid te worden.

Een Britse journalist ontdekte ook dat in een handleiding van HU stond dat leden niet alleen anderen moesten overhalen voor die cursus, maar ook zo veel mogelijk TikTokvideo's van Tate moesten delen. En dan het liefst de extreemste, omdat daar de meeste views en reacties op komen. En dat waren dus vooral de uitspraken over vrouwen.

NOS

NOS Stories ging met stellingen van Tate de straat op

Van de 1066 jongeren die in de vragenlijst van Stories aangaven het (deels) met Andrew Tate eens te zijn is de helft het ook eens met de uitspraak van Tate dat vrouwen luier zijn dan mannen. Bijna 30 procent daarvan, zo'n 300 jongeren, vindt dat "als je jezelf in een positie brengt om verkracht te worden, dat ook deels je eigen verantwoordelijkheid is." En 15 procent vindt "dat je een vrouw mag slaan als zij je beschuldigt van vreemdgaan".

"Alle mannen zijn heel zwak geworden. Een man zou hard en sterk moeten zijn en moeten zorgen voor zijn gezin", zegt Alexander. Hij is een van de jongens die het, naast de uitspraken over geld, ook met bijna alle vrouwonvriendelijke uitspraken eens is. Dit beeld van mannelijkheid herkent Angad Pabarni. Hij is jongerenwerker, geeft op verschillende scholen trainingen over emancipatie en hoort de naam 'Andrew Tate' ongeveer in elke les terug. "Hij heeft veel invloed op de lessen van docenten."

"Ik denk dat Tate inspeelt op de norm voor mannen die door de maatschappij wordt geschetst", zegt Pabarni. "Tate doet aan vechtsport, laat rijkdom en succes zien. Je bent meer man als je meer geld op je rekening hebt staan, claimt Tate." Volgens Parbani speelt ook mee dat Tate verwijst naar zijn eigen achtergrond. "Hij zegt: ik heb ook armoede gekend, ik ben ook in elkaar geslagen, maar wij mannen moeten doorgaan."

Volgens Pabarni draagt, naast Tate, iedereen in de maatschappij bij aan het beeld dat we hebben van mannelijkheid. Hij geeft een voorbeeld: "Hoe gaan we ermee om als een jongetje valt en huilt? Dan zeggen we: 'je bent toch een grote jongen. je gaat toch niet huilen?' Als een meisje valt, zeggen we: 'gaat het?'"

"Mannen lopen net als vrouwen in een genderkeurslijf", zegt genderexpert Katrien van der Heyden. "Maar vrouwen hebben al drie emancipaties gehad en werken al langere tijd aan hun bevrijding. Mannen hebben dat (nog) niet, ze trekken veel minder de stereotypen over mannelijkheid in twijfel en sommigen vinden dat vrouwen veel te veel zijn doorgedreven in feminisme. Die visie past in een groter verhaal waarin het patriarchaat de hoeksteen van de samenleving is."

Wie is Andrew Tate?

Hij is geboren in Amerika en groeide op in Engeland. Als kickbokser, Cobra Tate, won hij vier wereldkampioenschappen. Hij werd pas echt bekend in 2016, toen hij meedeed aan een grote realityshow. Al na een paar dagen werd-ie uit de serie gegooid, omdat er beelden opdoken waarin hij een vrouw slaat met een riem. Zelf zegt hij dat dat met toestemming was, en later dook er een video op van de vrouw waarin ze dat ook zegt.

Dan de tijd van #MeToo. Daar heeft-ie ook wat over te zeggen: vrouwen moeten ook verantwoordelijkheid nemen als ze worden verkracht. Dat veroorzaakte veel ophef, maar leverde Tate ook publiciteit op. Hij werd uitgenodigd voor allerlei podcasts en streams en zo was hij steeds vaker op verschillende plekken te horen.

Hij is ondertussen bezig met meerdere bedrijven, en zegt daar multimiljonair door te zijn geworden. Uitspraken die allemaal terug te zien zijn op TikTok.