Een reset van je leven door de vakantie

In het kader van zomervakantie 2024 veel zonnig, happy, positief, vakantienieuws van Human Power Now Nieuws 2018-2024

Human Power Now Flashback Nieuws 26 juli 2021

De zomervakantie als oefening in getijden

RADBOUD RECHARGE MAANDAG 26 JULI 2021

Sinds corona is er iets opmerkelijks aan de hand in onze beleving van de tijd. Dit stelt monnik Thomas Quartier, hoogleraar Liturgiewetenschap. ‘De tijd is oeverloos geworden.’ Benut de zomervakantie om de scheidslijnen weer te markeren, aldus zijn advies.

Thomas Quartier leeft als monnik in abdij Keizersberg in Leuven, waar volgens de monastieke traditie de dagen zijn gemarkeerd volgens het getijdegebed, in klassieke vorm afgebakende momenten van zonsopgang (de lauden) tot de late avond (de completen). Op het oog overzichtelijk, maar Quartier heeft in de coronatijd werken en leven niet altijd goed kunnen afbakenen. Met name sinds de tweede lockdown zijn werken, bidden en leven door elkaar heen gaan lopen, stelt hij vast. ‘Ik had met mezelf afgesproken dat vanaf vandaag al het werk zou stilvallen, maar nu sta ik toch weer jou te woord en had ik vanochtend nog een promovendus aan de lijn.’

Door corona zijn de vertrouwde scheidslijnen opgeheven. ‘Waar je voorheen thuis kwam en kon zeggen “en nu doe ik niks meer”, daar sijpelt het werk nu bijna ongemerkt voortdurend door in je privéleven.’ Quartier bestudeert de betekenis van rituelen in het dagelijks leven, waarbij afbakening een sleutelwoord is: tussen dag en nacht, tussen werk en thuis, tussen studie en ontspanning. Het “onvrijwillig kluizenaarsbestaan” waar met name de jongeren onder lijden – met symptomen als vermoeidheid en motivatieverlies – wordt volgens menigeen veroorzaakt door de ervaring van leegte en een gebrek aan contacten. Quartier heeft oog voor deze bekommernis, maar volgens hem ligt de verklaring ergens anders. ‘De afbakening van de tijd is in het ongerede geraakt.’

Een reset van je leven

Quartier beveelt aan de zomervakantie te benutten als een “reset” van je leven. In essentie betekent dat: vrij zijn, zo wijst hij op de herkomst van het woord vakantie. ‘Vacare betekent ‘je van binnen vrij maken’. De ervaring van vrij zijn en niks moeten is hierbij belangrijk.’ In de klassieke monastieke leer wordt ‘vacare’ in één adem genoemd met ‘Deo’: je vrijmaken om tot God te komen. Quartier vat het graag ruimer op: ‘Als je maar iets in vrijheid kunt doen, dat je je niet hoeft vast te leggen hoe het moet zijn.’

Vaak wordt vacare in verband gebracht met een oefening in verveling, een vermeende weldaad om je helemaal leeg te maken om in contact te komen met je diepste streven, je werkelijke ziel. ‘Dat zijn woorden die niet iedereen zullen aanspreken, het volledige niets doen is niet per se de weg om de gewenste leegte tot stand te brengen.’ In zijn studie naar rituelen vindt Quartier een andere definitie: ‘Een ritueel is een kader waarbinnen je kunt luisteren naar je binnenste.’ Voor de een is een kluizenaarsbestaan de beste weg om hieraan gehoor te geven, de ander kiest voor de wandeling of het sporten, en weer een ander kiest een artistieke expressievorm. ‘Leegte en verveling zijn lang niet voor iedereen de manier om bij jezelf te komen’, zegt Quartier. ‘Ik kies zelf deze zomer voor een oefening in het korte, fictieve verhaal. Een heel nieuwe manier van schrijven, waarmee ik mezelf hoop te verrassen.’

Handvat voor het goede ritme

Als de schrijfoefening goed verloopt is de vakantie voor Quartier geslaagd. ‘Vakantie kun je ook zó omschrijven: datgene weglaten dat je dreigt weg te halen van je eigen kern, van wie je bent.’ En te hopen valt dat de oefening ook ná vakantie, en na de coronatijd, een handvat geeft voor een beter ritme. ‘Dat je niet binnen de kortste keren dingen laat binnendringen die niet in het ritme passen, zonder dat je er erg in hebt. De mens komt niet vanzelf aan structuur. Er is aandacht nodig om een demarcatie aan te brengen tussen de verschillende delen van je leven. Hopelijk brengt de zomer ons deze aandacht, en weten we die vast te houden.’