Hoe krijgen we mensen meer in beweging? "nu zitten het nieuwe roken van deze tijd is"?

Human Power Now helpt je graag met aanleren en vasthouden aan gewenste nieuwe gewoonten

Actieve leefstijl: als het eenvoudig was, deed iedereen het wel

Radboud Recharge 11 juni 2020

Een actieve leefstijl is goed voor mensen. Ben je fit, dan word je over het algemeen minder snel ziek of herstel je beter. En intussen weet iedereen het wel, dat bewegen gezond is en zitten het nieuwe roken. Dé vraag is: hoe krijg je mensen blijvend in beweging? De onderzoeksgroep Active Living van de Radboud Universiteit denkt dat daar niet één antwoord op te geven is, maar dat samenwerking tussen uiteenlopende experts wel tot een succesvolle aanpak kan leiden.

Toen onlangs het pamflet ‘Bewegen. Het Nieuwe Normaal’ verscheen, reageerde wielrenster en columniste Marijn de Koning in Trouw daarop met de verzuchting dat die boodschap niet nieuw is, maar dat de cruciale vraag blijft: hoe dan?

Interdisciplinair

Aan de Radboud Universiteit wordt daar druk onderzoek naar gedaan in de onderzoeksgroep Active Living onder leiding van Bert Steenbergen. En nee, hij heeft het antwoord op die vraag ook nog niet. Wel heeft hij een idee waar hij het zoeken moet: in de interdisciplinaire benadering. Ofwel: wetenschappers vanuit verschillende vakgebieden moeten samen op zoek naar antwoorden en aanpakken. 'Een psycholoog weet misschien alles over gedragsverandering en kan vertellen hoe je mensen aan het bewegen krijgt en houdt. Toch blijft dat theorie als je er niet ook planologen bij betrekt, die verstand hebben van ruimtelijke ordening en hoe je de buitenruimte zo kunt inrichten dat er ook meer bewogen kán worden. En pedagogen, met wie je kunt onderzoeken hoe je dan het beste sportlessen kunt inrichten en opnemen in het lesprogramma. Of communicatiewetenschappers die onderzoeken hoe je mensen het beste kunt overtuigen.’

Moeilijke momenten

Steenbergen zelf leidt een onderzoek naar hoe je mensen in verschillende stadia van hun leven in beweging kunt houden. Juist tijdens de momenten waarop het moeilijk wordt (kinderen die naar het voortgezet onderwijs gaan, adolescenten die gaan werken, werkenden die hun eerste kind krijgen) moet je ingrijpen. Individuele factoren, maar ook de rol van de buurt en van sportorganisaties worden daarbij betrokken.

Sociale netwerken en sport

Een ander project binnen Active Living onderzoekt hoe sociale netwerken ingezet kunnen worden om mensen in beweging te krijgen en te houden. Sociologen Jochem Tolsma en Hidde Bekhuis onderzoeken hierin of lopers van de Zevenheuvelenloop (editie november 2019) om te beginnen vaker aan de start verschenen als ze gecomplimenteerd werden (psychologie van de gedragsverandering) door vrienden en bekenden. Dat bleek inderdaad het geval te zijn.
De hardlopers worden langer gevolgd en dat maakt dat de onderzoekers op dit moment met een interessante aanpassing van hun onderzoek te maken hebben. Want nu door coronamaatregelen gezamenlijke trainingen en doelen als hardloopwedstrijden wegvallen, wordt het interessant om te volgen wie er wel of niet blijft rennen en welke factoren daarop van invloed zijn. Kan een virtueel sociaal netwerk dan nog z’n invloed laten gelden en welk effect heeft de eigen motivatie hier op? Inmiddels zijn de eerste resultaten van dit deelonderzoek bekend: zeker beginnende hardlopers hebben meer moeite om gemotiveerd te blijven in coronatijd. Het sociale netwerk waarin ze ‘normaal’ zijn ingebed draagt eraan bij dat ze blijvend actief zijn.

Coronamaatregelen en ongelijkheid

COVID-19 biedt de onderzoekers nog meer kansen. Zo wil Active Living samen met het Mulier Instituut (gespecialiseerd in sportonderzoek) onderzoeken wat de gevolgen zijn van de coronamaatregelen op sport en sociale ongelijkheid. Steenbergen: ‘Ik houd mij ook bezig met sport voor mensen met fysieke beperkingen. Dat kan nu allemaal niet doorgaan, omdat zij vaak zijn aangewezen op een tweede persoon die hen naar een sportclub vervoert. Een interessante vraag is of ook in dit opzicht COVID-19 mensen ongelijk treft. Als we weten welke groepen het eerst of het hardst getroffen worden, kunnen we bedenken hoe daar maatregelen voor getroffen kunnen worden. En daar heb je dan ongetwijfeld ook weer verschillende expertises bij nodig.’

Niet eenvoudig

Nee, Steenbergen heeft geen simpel antwoord op de vraag hoe je heel Nederland in beweging krijgt en houdt. ‘Als het eenvoudig was, deed iedereen het wel. Maar een meervoudige aanpak, daar geloof ik wel in. En daar werken we aan.’

Human Power Now helpt je graag met aanleren en vasthouden aan gewenste nieuwe gewoonten