Indien je een leugen maar vaak genoeg herhaalt, wordt het gezien als de waarheid

Ik heb het eerder gehoord, dus het moet waar zijn

Oktober 2019 Susana Martinez-Conde Scientific American

Joseph Goebbels, minister van propaganda voor de nazi-Duitse regering van het Derde Rijk, begreep de kracht van het herhalen van leugens. "Als je een leugen vertelt die groot genoeg is en deze blijft herhalen," zei hij, "zullen mensen het uiteindelijk gaan geloven." Dit fenomeen, dat alomtegenwoordig is in de hedendaagse politiek, reclame en sociale media, staat in de cognitieve psychologie bekend als het "illusoire" waarheidseffect. "

Hoewel meerdere onderzoeken hebben aangetoond dat herhaalde uitspraken meer waarheidsgetrouw lijken dan nieuwe, werd gedacht dat de illusie beperkt was tot onzekere uitspraken, of die waarin mensen geen andere informatie beschikbaar hadden, zoals voorkennis.

Een recent onderzoek gepubliceerd in Psychonomic Bulletin & Review geeft aan dat, in tegenstelling tot geaccepteerde kennis, geloof in alle uitspraken, of ze nu plausibel of ongeloofwaardig zijn, toeneemt met herhaling.

Psycholoog Lisa Fazio van de Vanderbilt University, in samenwerking met David Rand van het Massachusetts Institute of Technology en Gordon Pennycook van de University of Regina, Canada, ging na of het illusoire waarheidseffect zich voordoet op alle niveaus van plausibiliteit, of dat het alleen van toepassing is op dubbelzinnige verklaringen. Om erachter te komen, gebruikten de onderzoekers computersimulaties in combinatie met een groot online onderzoek, voltooid via Amazon's grootschalige mechanische testsysteem van Amazon.

503 deelnemers evalueerden 80 uitspraken, ontworpen om het volledige bereik van plausibiliteit te dekken, van absoluut onwaar tot absoluut waar. Voorbeelden van zeer onwaarschijnlijke uitspraken waren 'Olifanten wegen minder dan mieren' en 'De aarde is een perfect vierkant.' Zeer plausibele uitspraken waren onder meer 'Het plafond van de Sixtijnse kapel werd geschilderd door Michelangelo' en 'De meeste Amerikanen hebben zich wel eens verplaatst in een of ander voertuig."

Het experiment begon met een 'blootstellingsfase', waarin 40 van de 80 uitspraken individueel werden gepresenteerd aan deelnemers, die eenvoudig aangaven hoe interessant elke uiting was op een schaal van 1 tot 6. De deelnemers begonnen vervolgens met de 'waarderingsfase' in waarmee ze moesten beoordelen of elk van de 80 uitspraken (waarvan de helft eerder in de blootstellingsfase zag) waar was of niet. De experimentatoren deelden de deelnemers mee dat sommige uitspraken waar en andere onjuist waren en dat sommige uitspraken van de vorige taak zouden worden herhaald.

Zoals voorspeld, toonden de resultaten aan dat herhaalde uitspraken eerder als waar werden beoordeeld dan nieuwe uitspraken. Verder, hoewel het illusoire waarheidseffect veel gemakkelijker werd waargenomen in het midden van het plausibiliteitsspectrum dan aan beide extreme, suggereerden de gegevens geen significante asymmetrie in de relatie tussen plausibiliteit en de omvang van het illusoire waarheidseffect. Met andere woorden, de resultaten waren consistent met een consistente boost van geloof op alle niveaus van plausibiliteit.

De implicaties voor het dagelijks leven, waar consumenten van nieuws en producten vaak herhaaldelijk worden blootgesteld aan zowel plausibele als ongeloofwaardige leugens, is dat zelfs leugens over octrooien langzaam geloofwaardiger worden, mits voldoende herhaling. Gezien deze kwetsbaarheid, wordt het van cruciaal belang om onwaarheden niet te herhalen, zelfs terwijl we proberen ze te ontmaskeren - anders kunnen we leugens legitimeren door herhaling zelf.

De standpunten zijn die van de auteur (s) en zijn niet noodzakelijk die van Scientific American

Susana Martinez-Conde

Susana Martinez-Conde is a professor of opthalmology, neurology, and physiology and pharmacology at SUNY Downstate Medical Center in Brooklyn, N.Y. She is author of the Prisma Prize-winning Sleights of Mind, along with Stephen L. Macknik and Sandra Blakeslee. Their forthcoming book, Champions of Illusion, will be published by Scientific American/Farrar, Straus and Giroux.

Credit: Sean McCabe