Eindelijk een goed excuus om in het weekend lekker lang uit te slapen: het vermindert de kans op hartziekten

Eindelijk een goed excuus om in het weekend lekker lang uit te slapen: het vermindert de kans op hartziekten

Scientias V. Lammerse 29 augustus 2024

Wie in het weekend extra slaapt om het slaaptekort van doordeweekse dagen in te halen, kan het risico op hartaandoeningen tot wel 20 procent verlagen.

Veel mensen zullen het wel herkennen: de drukte van school- of werkroosters kan ervoor zorgen dat je slaap verstoord raakt en je niet genoeg slaapt tijdens de werkweek. Hoe fijn is het dan om in het weekend wat langer uit te slapen? Een nieuwe studie laat nu zien dat je je daar ook echt niet schuldig over hoeft te voelen.

Een goede nachtrust
Een goede nachtrust is heel belangrijk voor veel lichamelijke en cognitieve functies. Deskundigen adviseren dan ook om elke nacht zo’n zeven uur te slapen. Lukt dat niet, dan kan dat verstrekkende gevolgen hebben. Al eerder ontdekten wetenschappers bijvoorbeeld dat je van onvoldoende slaap meer buikvet krijgt en dat mensen met slaapproblemen moeilijker nare ervaringen kunnen verwerken. Ook weten we dat onvoldoende slaap kan bijdragen aan het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Voldoende en kwalitatief goede slaap is dan ook heel belangrijk voor een gezond hart.

Slaaptekort
Toch komt slaaptekort helaas vaak voor, met name doordeweeks. Zowel jongeren als volwassenen hebben er regelmatig mee te maken. Bij jongeren ligt het vooral aan buitenschoolse activiteiten, huiswerk, schermgebruik en het ontbreken van regels van ouders. Bij volwassenen kunnen werkdruk, stress en sociale verplichtingen ervoor zorgen dat mensen later naar bed gaan en minder slaap krijgen. Veel mensen slapen vervolgens langer uit op vrije dagen om het slaaptekort van de week goed te maken. De vraag is echter of die extra uurtjes slaap in het weekend ook daadwerkelijk goed is voor je hart.

Studie
Om hier een antwoord op te vinden, hebben onderzoekers in een nieuwe studie de gegevens van 90.903 deelnemers aan het UK Biobank-project geanalyseerd. Ze verdeelden deze gegevens in vier groepen op basis van hoeveel extra slaap mensen in het weekend kregen: de eerste groep kreeg het minste, de tweede groep iets meer, de derde groep nog meer en de vierde groep kreeg de meeste extra slaap.

Minder dan 7 uur slaap
Deelnemers gaven zelf aan hoeveel ze sliepen. Wie minder dan 7 uur per nacht sliep, werd beschouwd als iemand met slaaptekort. 19.816 mensen (21,8 procent) leden aan slaaptekort. De anderen sliepen misschien af en toe te weinig, maar gemiddeld niet genoeg om als iemand die leed aan slaaptekort te worden aangemerkt. Ziekenhuisgegevens en overlijdensregisters werden vervolgens gebruikt om verschillende hartziekten te diagnosticeren, zoals coronaire hartziekten (ziekten van het hart die het gevolg zijn van slagaderverkalking of afwijkingen in de kransslagaders), hartfalen, hartritmestoornissen en beroerte.

Verminderde kans op hartziekten
Veertien jaar later maakten de onderzoekers de balans op. En uit de bevindingen blijkt dat de deelnemers die in het weekend de meeste extra slaap kregen (de vierde groep) 19 procent minder kans hadden op hartziekten dan degenen die de minste extra slaap kregen (de eerste groep). Bij mensen die elke dag te weinig sliepen, hadden degenen die het meeste extra slaap in het weekend kregen zelfs 20 procent minder kans op hartziekten. De analyse toonde geen verschil tussen mannen en vrouwen.

Uitslapen
De studie geeft je dus een goed excuus om in het weekend lekker lang uit te slapen. Want als je in het weekend je slaap inhaalt, kun je mogelijk het risico op hartziekten met een vijfde terugschroeven. “Onze resultaten laten zien dat mensen die veel extra slaap in het weekend krijgen, veel minder kans hebben op hartziekten dan degenen die weinig extra slaap krijgen,” aldus onderzoeker Zechen Liu. “Dit geldt vooral voor de vele mensen die in onze moderne samenleving last hebben van slaaptekort.”

Kortom, voldoende ‘compensatieslaap’ kan dus in verband worden gebracht met een lager risico op hartziekten. De bevindingen bieden dan ook waardevolle inzichten in hoe het inhalen van slaap kan bijdragen aan een betere hartgezondheid. Al is voorkomen natuurlijk altijd beter dan genezen. Onderzoekers hebben al eerder benadrukt hoe belangrijk het is om een levensstijl en slaappatroon te hebben die een goede nachtrust bevorderen. Dit betekent op tijd naar bed gaan, fel licht vermijden en een halfuur voor het slapengaan niet meer naar schermen kijken.

Tips voor een betere nachtrust
Heb jij moeite om voldoende te slapen? Misschien kunnen enkele tips je helpen. Volgens de Sleepfoundation zijn er enkele eenvoudige manieren waarop je je slaapkwaliteit kunt verbeteren. Daarbij is het met name belangrijk om slaap te prioriteren. Het kan verleidelijk zijn om korter te slapen om in plaats daarvan te werken, te studeren, te socializen of te sporten. Maar het is echt van vitaal belang om slaap ook als een prioriteit te zien. Ga daarom elke dag rond hetzelfde tijdstip naar bed en sta rond dezelfde tijd op. Probeer bovendien voor het slapengaan in een staat van rust te komen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van zachte muziek, lichte lichaamsoefeningen of door nog een paar bladzijden te lezen. Ook kunnen meditatie of ademhalingstechnieken helpen om beter in slaap te vallen. Probeer gedurende de dag voldoende te bewegen, beperk de hoeveelheid koffie en alcohol (zeker voor het slapengaan) en eet ook niet te laat op de avond. Wat je slaapkamer betreft: zorg voor een comfortabele matras en hoofdkussen en verduisterende gordijnen. Stel een koele, maar comfortabele slaapkamertemperatuur in – zo rond de 18 graden Celsius. Ook kunnen kalmerende geuren – zoals die van lavendel – leiden tot een rustigere gemoedstoestand.

Bronmateriaal

"Catching up on sleep on weekends may lower heart disease risk by up to 20%" - European Society of Cardiology