Stress is nog ongezonder dan je dacht; hoe helpt stress om kanker te verspreiden in je lichaam?
Stress werkt kanker in de hand – en wetenschappers denken nu te weten hoe dat werkt
Scientias C. Kraaijvanger 7 maart 2024
Dat stress slecht is voor de gezondheid, is algemeen bekend. En er zijn zelfs aanwijzingen dat chronische stress kanker helpt om zich verder door het lichaam te verspreiden. Hoe dat precies werkte, was een mysterie, maar onderzoekers denken dat nu te hebben opgelost.
Middels experimenten met muizen tonen de onderzoekers aan dat stress ervoor zorgt dat bepaalde witte bloedcellen – neutrofielen – plakkerige web-achtige structuren vormen. En die structuren maken het weefsel vervolgens vatbaarder voor uitzaaiingen. Dat is te lezen in het blad Cancer Cell.
Belangrijk
Het zijn belangrijke bevindingen, zo stelt onderzoeker Mikala Egeblad. “Stress is iets wat we niet echt kunnen vermijden onder kankerpatiënten. Je kunt je voorstellen dat als je een kankerdiagnose krijgt, je niet kunt stoppen met denken aan de ziekte of je verzekering of je familie. Dus het is heel belangrijk voor ons om te begrijpen hoe stress dan van invloed is op mensen.”
Het experiment
De onderzoekers baseren hun bevindingen zoals gezegd op experimenten met muizen. “Eerst injecteerden we tumorcellen in de borst van muizen om de oorspronkelijke kankerdiagnose te simuleren,” legt onderzoeker Xue-Yan He aan Scientias.nl uit. “Vervolgens verwijderden we de tumoren om een operatie te simuleren. Daarna zorgden we ervoor dat (een deel van de, red.) de muizen stress ervoeren, om zo de emotionele en fysieke belasting die kankerpatiënten ervaren, na te bootsen.” Het onderzoek leidde tot duidelijke verschillen tussen de muizen die na hun operatie stress ervoeren en muizen die niet gestrest waren. “We observeerden tot wel vier keer meer uitzaaiingen in gestreste muizen.”
NETs
Hoe was dat mogelijk? Ook daar hebben de onderzoekers natuurlijk naar gekeken. En dat bracht ze bij stresshormonen genoemd glucocorticoïden. Deze blijken zodanig van invloed te zijn op neutrofielen dat deze spinnenweb-achtige structuren gaan vormen die ook wel NETs worden genoemd. NETs staat hierbij voor Neutrophil Extracellular Traps. Deze NETs ontstaan wanneer neutrofielen hun DNA naar buiten gooien. Normaal gesproken is dat een trucje wat de witte bloedcellen kunnen gebruiken om ziekteverwekkers te vangen en uit te schakelen. Maar wanneer iemand kanker heeft, lijken deze NETs dus de verspreiding van kankercellen in de hand te werken.
Stress en NETs
Dat stress de vorming van NETs bevordert, leiden de onderzoekers opnieuw af uit maar liefst drie experimenten met muizen. Hierbij werd elke keer gewerkt met gestreste muizen waarbij eerder tumoren waren verwijderd. Bij de ene groep werden de neutrofielen met behulp van antilichamen verwijderd. Bij de andere werd een medicijn ingespoten dat NETs vernietigt. En de derde groep muizen werd uitgerust met neutrofielen die niet op glucocorticoïden konden reageren. Elke test leverde hetzelfde resultaat op. “De gestreste muizen ontwikkelden niet langer meer uitzaaiingen,” aldus He.
Geen kanker, wel stress: wat dan?
En zo onthult het onderzoek dus vrij overtuigend dat stress uitzaaiingen in de hand kan werken en hoe dat dan precies in zijn werk gaat. “Wij ontdekten dat de door stress ingegeven vorming van NETs een belangrijke rol speelt in metastase,” aldus He. Maar daar blijft het niet bij. Want de onderzoekers gingen in hun studie ook na welke effect chronische stress had op muizen die geen kanker hadden. En dat levert minstens net zulke opzienbarende conclusies op. “Wat interessant is, is dat we ook NET-vorming en verandering in longweefsel zagen in muizen die geen kanker hadden, maar wel chronische stress ervoeren. Het suggereert dat deze weefsels als het ware klaar worden gemaakt voor kanker.”
Het onderzoek heeft duidelijke implicaties, aldus onderzoeker Linda Van Aelst. “Het beperken van stress zou onderdeel moeten zijn van de behandeling en preventie van kanker.” Ook speculeren de onderzoekers al voorzichtig over mogelijke manieren waarop het effect van toch tamelijk onvermijdelijke gevoelens van stress na een kankerdiagnose, wellicht teniet kan worden gedaan. “Wellicht is het mogelijk om medicijnen te ontwikkelen die de vorming van NETs tegengaan,” aldus He. “Dergelijke medicatie kan helpend zijn voor patiënten waarbij de kanker nog niet is uitgezaaid, doordat het de verspreiding van kanker afremt of zelfs stopt.” Maar voor naar de ontwikkeling van dergelijke medicatie gekeken kan worden, is meer onderzoek – onder meer omtrent de vraag in hoeverre de in muizen geobserveerde processen representatief zijn voor wat er in het lichaam van kankerpatiënten gebeurt – hard nodig
Voorkom stress of wees er tijdig. Doe live of online mee aan de wetenschappelijk bewezen The Lab of Life training voor minder stress en meer overzicht en energie.
Download hier de specifieke brochures
The Lab of Life voor volwassenen
The Lab of Life voor studenten
The Lab of Life voor scholieren
