Verbondenheid door de basdreun die ons laat dansen en beter laat voelen

EEN STEVIGE BAS ZET ONS AAN TOT DANSEN, ZELFS ALS WE DE TONEN NIET KUNNEN HOREN: DIT IS WAAROM

Scientias J. Kras 8 november 2022

Iedereen die weleens op de dansvloer heeft gestaan weet: als de dj er een stevige bas ingooit, gaan de voetjes pas echt van de vloer, maar in hoeverre is dat een bewuste reactie?

Om dat te achterhalen hebben onderzoekers een experiment uitgevoerd waarbij ze keken naar de relatie tussen de basfrequentie en het dansen van de deelnemers. Daarvoor hoefden ze niet naar een laboratorium: het onderzoek is uitgevoerd tijdens een echt concert met elektronische muziek.

Onhoorbare bastoon
De conclusie: de deelnemers dansten bijna 12 procent meer als er een extreem lage bastoon klonk, eentje die de dansers niet konden horen. “Ze konden niet vertellen wanneer de muziek veranderde, maar de veranderde toon zette hen wel aan tot bewegen”, vertelt neurowetenschapper David Cameron van de Canadese McMaster University tegen AFP.

Van de ene kant bevestigen de resultaten wat we al wisten: mensen dansen graag op een stevige bas. Van de andere kant is het opmerkelijk dat dit zelfs zo werkt als we de toon niet kunnen horen.

Iedereen houdt van bas
Cameron, een ervaren drummer, merkt op dat mensen die naar dergelijke concerten gaan “er enorm van houden als ze de bas kunnen voelen.” Maar ze zijn niet de enige. In veel culturen over de hele wereld “zorgen de instrumenten die lage muziektonen produceren zoals de basgitaar of basdrum voor het ritme dat mensen in beweging brengt.”

Dat is echter nooit wetenschappelijk aangetoond. Bovendien was onbekend of mensen ook echt meer gaan dansen met meer bas. Het experiment vond plaats in Canada in het zogenoemde LIVElab, een plek die zowel een concerthal als een laboratorium is. Van de 130 mensen die er een concert van het elektronische muziekduo Orphyx bezochten droegen er 60 een hoofdband die was uitgerust met bewegingssensoren. Zo werden hun dancemoves gemeten.

Onbewust in beweging
Tijdens het concert zetten de onderzoekers speakers met extreem lage bastonen steeds voor enige tijd aan en uit. Met een vragenlijst, die de concertgangers moesten invullen, konden ze bevestigen dat niemand de verandering van het geluid had gehoord. Zo konden de onderzoekers het effect van de bas isoleren en werd vermeden dat de dansers reageerden op andere factoren, zoals een populair deel van een liedje.

“Ik was onder de indruk van het effect”, zegt Cameron. Zijn verklaring voor de toegenomen dancemoves is dat de bas het sensorisch systeem van het lichaam stimuleert, zoals de huid en het binnenoor, zelfs als het geluid niet waarneembaar is. Deze zintuigen zijn erg nauw verbonden met het motorisch systeem dat verantwoordelijk is voor beweging, maar de reactie vindt plaats op een intuïtieve manier waardoor de frontale cortex wordt omzeild. Cameron vergelijkt het met de manier waarop je lichaam je hart en longen aan de gang houdt. “Daarvan ben je je ook niet bewust.”

Het mysterie van dansen
Het onderzoeksteam stelt dat de stimulatie van deze systemen “een kleine boost geeft aan je motorisch systeem. En dat geeft een beetje extra energie en kracht aan je dansbewegingen in de echte wereld.”

Cameron wil deze hypothese graag bewijzen in nieuwe experimenten, al werpt het idee nog geen licht op het mysterie waarom mensen überhaupt dansen. Het heeft geen specifieke functie of evolutionaire grondslag. “Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in ritme, en dan vooral in waarom ritme ervoor zorgt dat we willen bewegen.”

Sociale cohesie
De meeste theorieën houden het op sociale cohesie als verklaring. “Als je synchroon beweegt met andere mensen voel je je nadien een beetje meer verbonden met hen. Je voelt je samen beter”, legt Cameron uit. “Als we samen muziek maken, voelen we ons als groep beter en dan functioneren we ook beter als groep. We zullen efficiënter samenwerken en meer in vrede leven.