Prioriteit gevraagd voor SPECIAAL
Geef de allerzwaksten in de ggz prioriteit en stop met de papierwinkel
TROUWOPINIE
Aart Fokkema – 16:18, 15 februari 2019
Stop met het pappen en nathouden in de GGZ, bepleit Aart Fokkema, vader een chronisch psychotische zoon.
Trouw legt de vinger op een open wond. Mijn zoon, chronisch psychotisch, zat tijdens de kerstdagen in een isoleercel vanwege personeelstekort. De rest van de dagen kamerarrest en behandeld als een hond die getemd moet worden. Van veel familieleden van ernstig zieke patiënten die al decennialang ervaring hebben met de ggz hoor ik dat het nog nooit zo slecht is geweest als nu. Geen wonder dat er door grote personeelstekorten ongelukken gebeuren. Een beeld dat door de ggz zelf en de meest gewaardeerde experts, psychiaters Jim van Os en Damiaan Denys van de NVVP, wordt bevestigd.
De uitgaven voor de ggz zijn de afgelopen vijftien jaar verdubbeld van ongeveer 4 naar bijna 8 miljard per jaar. In dezelfde periode is de kwaliteit achteruit gehold. De oorzaak is simpel. In 2004 lag de focus in de ggz op patiënten met de ernstigste psychiatrische aandoeningen (EPA), zo’n 4 procent van de bevolking. Na invoering van de marktwerking wordt het budget verdeeld over 20 procent van de bevolking. Een grote groep (16 procent) die psychisch lijdt (werkdruk, burn-out, depressie, rouw etcetera), maar niet behoort tot de 4 procent met chronische EPA wordt nu beter behandeld. Gelijktijdig is het aantal bedden in de ggz en beschermd wonen sterk afgebouwd. De patiënten zijn ‘hersteld’ en naar ‘huis’ gestuurd. Het zijn weer burgers en ze worden door de politie opgevangen als ‘verwarde personen’. We noemen dit ‘sociale inclusie’. Met Onno Hoes, voorzitter van een schakelteam, als een soort ‘slangenbezweerder’ en polderboer om de boel een beetje te dempen. Wat een gotspe.
Begrijpelijk dat in de overgebleven klinische afdelingen het personeel afscheid neemt van de moeilijke werkomstandigheden en de allermoeilijkste psychiatrisch patiënten, onder wie mijn zoon. Veel personeel is afgemat en uitgewoond en richt zich liever op de 16 procent die tijdelijk psychisch lijdt. Hier heb je meer succes en de klanten zijn nog dankbaar ook. De marktwerking maakt dit mogelijk.
Iedereen binnen de ggz weet dat de pleister van 20 of 30 miljoen van de minister van volksgezondheid voor de versnelling van het oplossen van het personeelstekort niet werkt. En zelf weet de minister dat ook. Het is slechts een schaamlap om te laten zien dat hij toch echt begaan is met het personeel en de kwaliteit van de zorg. Alle betrokkenen zijn verlamd en de toestand kan het beste worden beschreven als ‘pappen en nathouden’.
Wat er moet gebeuren? Prioriteit voor de allerzwaksten. Meer afdelingen, meer personeel en dus meer geld voor de meest ernstige patiënten. Hoe dit te regelen? De minister van volksgezondheid moet de leiding nemen en alle partijen overtuigen om moeilijke besluiten te nemen die de marktwerking buitenspel zetten om personeel, bedden en geld vrij te maken voor de allerzwaksten. Inderdaad, heel moeilijk en het zal veel tijd en energie kosten van de minister, politiek en de bestuurders in de ggz.
Maar er zijn ook verbeteringen die wel direct kunnen worden toegepast. Bijvoorbeeld beter leidinggeven. Leidinggevenden, stop veel van de ondoelmatige en tijdrovende (overdrachts)bijeenkomsten; wees aanwezig op de werkvloer, stop de controle en papieren exercities die uitsluitend zijn ingericht om het management en de buitenwacht tevreden te stellen; steek energie in begeleiding van personeel en stop met zelfsturende teams.
Van het allergrootste belang is dat Trouw dit onderwerp niet loslaat, misstanden aan de kaak blijft stellen en de leidinggevenden in de zorg en in de politiek blijft wijzen op hun verantwoordelijkheden.
Lees ook:
De ggz zoekt personeel: iemand is beter dan niemand
De geestelijke gezondheidszorg verkeert in diepe crisis. Ggz-instellingen drijven op uitzendkrachten en dure zzp-psychiaters. Het personeelstekort leidt zelfs tot calamiteiten met dodelijke afloop, blijkt uit onderzoek van De Groene Amsterdammer en Trouw.
De ggz kan al die dure ‘bv-ikken’ best te lijf
Een groot deel van zzp-psychiaters en -verpleegkundigen wil best in vaste dienst bij een ggz-instelling als er wat wordt gedaan aan het Oostduitse controleapparaat en maoïstische productiequota, meent ggz-verpleegkundige Peter Mulder.
