Gedachten achter gedrag: Beliefs behind behaviour Growth en Fixed mindset

Dr. Emmy de Kraker

Opvattingen en verwachtingen beïnvloeden het gedrag van mensen. Bij docenten en studenten, kunnen deze b.v. een rol spelen bij de interacties in de klas, en bij het al dan niet behalen van gewenste leerresultaten. Hoe denken leerlingen en docenten over hun eigen capaciteiten? Wat zijn de consequenties daarvan? Opvattingen met betrekking tot maakbaarheid van intelligentie (growth en fixed mindset) zouden een rol kunnen spelen bij het gedrag dat leerlingen vertonen bij b.v. het behalen van een onvoldoende. Reacties kunnen variëren van ‘zie je wel, ik kan het niet, ik doe er niets meer aan, ik kan het toch niet’ (fixed mindset) tot ‘ik zal zorgen dat het de volgende keer een stuk beter is’ (growth mindset).

In mijn jarenlange onderwijspraktijk heb ik deze verzuchting vele malen in verschillende bewoordingen gehoord. Soms worden leerlingen moedeloos, of ook laconiek. Dat is zó zonde. Jongeren hebben potentie, maar ze geloven er soms zelf helemaal niet in. En als je dan op een schoolsoort zit, waar je al op 13-14-jarige leeftijd een richting moet kiezen, bepaalt dat misschien je keus. Met alle gevolgen voor de verdere toekomst. Onderzoek onder meer dan 500 VMBO-leerlingen laat zien dat ruim de helft van de jonge adolescenten denkt dat hun inspanningen er niet toe doen. Een kwart denkt dat ze beter worden in een vak als ze elke dag even oefenen.

Ook bij docenten hebben hun opvattingen over maakbaarheid van intelligentie mogelijk consequenties voor hun gedrag. Bijvoorbeeld: veel docenten geloven, meer dan hun leerlingen, dat intelligentie te veranderen is. Maar dat komt niet altijd terug in de manier waarop ze vervolgens feedback geven aan leerlingen. Want hoewel meer docenten geloven dat leerlingen zich kunnen ontwikkelen, is hun feedback daar niet altijd op gericht. Dat vind ik opvallend. Natuurlijk geven leraren wel complimenten maar het is ook heel belangrijk om ondersteunende feedback te geven die gericht is op ontwikkeling. 

Uiteraard spelen deze growth en fixed mindset opvattingen en daarmee het belang van doorzettingsvermogen, oefenen , en het omgaan met faalervaringen, niet alleen een rol binnen het onderwijs. Denk bijvoorbeeld ook aan ouders” Overal waar sprake is van ontwikkeling, opvoeden en leren, ongeacht leeftijd, context, beroep enz.. speelt “mindset” een rol.

Ik zeg altijd tegen mijn studenten: je kunt het wel! Messi is ook niet vanzelf zo goed geworden. Hij kon in zijn jeugd misschien al wel goed voetballen, maar hij moest heel veel oefenen om een ster te worden.”